Słownik biograficzny

Achenwallowie pochodzili z Newcastle, gdzie prowadzili handel z portami bałtyckimi. Ich pierwszy przedstawiciel pojawił się w Elblągu w 1614 roku. Nie opuścili oni Elbląga po likwidacji kantoru Kampanii Wschodniej, przyjęli obywatelstwo miejskie i stopniowo wrośli w miejscowe społeczeństwo. Trzech przedstawicieli tej rodziny pełniło funkcje w samorządzie miejskim. Jako pierwszy godność członka II Ordynku w latach 1667-1684 pełnił Gottlieb Tomasz Achenwall, profesor gimnazjum elbląskiego, następnie pastor. Kolejny członek tej rodziny – Michał był członkiem II Ordynku w latach 1703-1726, a w 1710 r. był wójtem. Jakub Achenwall wchodził w skład II Ordynku w latach 1751-1761, a w 1757 – przewodniczył jako wójt, w 1761 r. – został rajcą pełniąc urząd asesora, kompana Kamlarki wewnętrznej, kamlarza wewnętrznego, pana młyńskiego, pana wetowego, rybickiego...

Dewitz to stary ród pomorski. Do Elbląga Dewitzowie przybyli z Frankfurtu nad Odrą.

Johann Heinrich Dewitz – wójt elbląski, nadworny aptekarz królewski, autor herbarza patrycjatu elbląskiego. Syn Johann’a, aptekarza miejskiego w Elblągu i tytularnego nadwornego aptekarza królewskiego, urodził się 20 września 1706 w Elblągu. Matka jego – Maria Henryka z domu Thomas – była córką pastora kościoła NP Marii w Elblągu. Miał trzech braci i dwie siostry...

Julius Lohmeyer, niemiecki humorysta i pisarz młodzieżowy, autor poczytnych swego czasu książek dla najmłodszych czytelników, był przez szereg lat związany z Elblągiem. Urodził się 6 października 1835. Miejscem jego urodzenia jest prawdopodobnie Nysa (tak podaje większość źródeł, choć w rysie biograficznym opublikowanym w elbląskiej gazecie „Altpreußische Zeitung” (nr 41 z dn. 18 lutego 1894) podano, że Lohmeyer był rodowitym elblążaninem, jest to jednak najprawdopodobniej błędna informacja).

Wilhelm Baum urodził się 10 listopada 1799 w Elblągu. Pochodził ze znamienitej rodziny (ojciec był zamożnym kupcem i członkiem Rady Miejskiej z zamiłowaniem do malarstwa, matka była z pochodzenia Francuzką). Ukończył miejscowe gimnazjum, gdzie szczególnie interesował się językami starożytnymi i antykiem. W 1818 wstąpił na uniwersytet w Królewcu. Studiował tu przez rok medycynę, a także uczęszczał na seminarium z filologii.

Prawdziwym człowiekiem renesansu można nazwać urodzonego w Elblągu 21 stycznia 1862 Juliusa Levina. Był on synem żydowskiego nauczyciela religii Isidora Levina. Uczęszczał do elbląskiego Gimnazjum, pobierając jednocześnie lekcje gry na skrzypcach...

Urodziła się 29 września 1787 r. w Mannheim. Jej matką była córka poczmistrza Maria Anna Hippe (z domu Eckin), ojcem – Christoph Hippe (również poczmistrz). Bruno Satori-Neumann opowiada się jednak za wersją, jakoby Joanna była naturalną córką księcia Maksymiliana Josepha von Zweibrücken-Birkenfeldt, późniejszego pierwszego króla Królestwa Bawarii, którego matka Joanny poznała jeszcze przed zawarciem małżeństwa.

Berthold Hellingrath urodził się w Elblągu 27 października 1877. Rodzinne miasto opuścił jako pięciolatek, gdy jego rodzice – Berta i Franz Hellingrath postanowili osiedlić się w Gdańsku. Edukację artystyczną rozpoczął w mieście nad Motławą, uczęszczając do Królewskiej Akademii Sztuki, gdzie uczył się u Wilhelma Augusta Stryowskiego. Następnie studiował w Dreźnie (gdzie posiadał własne atelier) i Monachium. Wczesne obrazy olejne i rysunki Hellingrath’a wykazują wpływy secesji, naturalistycznego malarstwa rodzajowego i ekspresjonizmu.

Cowle Richard (1755 -1821w Gdańsku) kupiec angielskiego pochodzenia, jeden z największych filantropów elbląskich XIX wieku. Urodził się w Berwick-upon-Tweed - małym miasteczku, będącym najbardziej na pn. wysuniętym miastem w Anglii, oddalonym ok. 4 km od szkockiej granicy. Po zdobyciu majątku (głównie za sprawą udanych interesów w Kłajpedzie) osiadł 1793 w Gdańsku, do wyjazdu stamtąd zmusiło go jednak zajęcie miasta przez Francuzów w 1807 r. Przeprowadził się wówczas do Elbląga.

W latach 1854-1868 urząd nadburmistrza w Elblągu pełnił Theodor Konrad Burscher. Po jego śmierci rada miejska wybrała na stanowisko pierwszego burmistrza Johanna Carla Adolfa Selke, urodzonego 13 maja 1836 r. w Pieniężnie, dotychczasowego burmistrza w Luckenwalde (Rejencja Poczdamska). Selke studiował prawo na uniwersytecie w Królewcu i zdał egzaminy państwowe na referendarza. Wybór ten król pruski zatwierdził 5 grudnia 1868 roku, urzędowanie rozpoczął natomiast Selke 22 stycznia następnego roku. W 1872 r. cesarz Wilhelm nadał mu tytuł nadburmistrza (Oberbürgermeister), jednocześnie podniesiono mu roczne uposażenie do 2600 reichstalarów...

Rodzina pochodziła z elbląskiego rodu patrycjuszy. Ród pochodził ze Szkocji i swą historią sięgał poł. XIV w. Karol (1576-1650), syn rajcy z miasta Dundee. Wysłany w młodzieńczych latach do Gdańska na nauki zawodu kupieckiego. Po 14 latach nauki, Karol podjął działalność handlową na własny rachunek. Odwiedzał liczne kraje europejskie – utrzymując z wieloma miastami stosunki handlowe. Wraz z żoną Katarzyną w okresie wojny, przeniósł się do Królewca...

Wiadomo dzisiaj o zaskakująco dużej liczbie elbląskich ludzi nauki, parających się historią. Wartość pozostawionych przez nich opracowań jest bardzo różna, znajdują się wśród nich również i cenne, albo ze względu na swoją treść albo ze względu na fakt, iż starsze źródła na których bazują zaginęły. Początki elbląskiej historiografii przypadają na czasy reformacji. Do działających wówczas historyków należy Alexander von Alexwangen, autor Elbinger Chronik für die Jahre 1519 - 1526 i rzeczywisty prekursor elbląskiej historiografii. Christoph Falk – 1546 nauczyciel w Elbląskim Gimnazjum, 1571 zatrudniony jako geodeta biskupa warmińskiego Marcina Kromera. Zasłużył się jako autor wierszowanej Pochwały miasta Elbląga, choć wartość artystyczna utworu nie jest duża.

Jakub Woit ( 1698-1764) – profesor Gimnazjum Elbląskiego, propagator systemu kopernikańskiego. Urodzony 30 lipca, w rodzinie Jana, profesora i Doroty z domu Wildfangin. Kształcił się w miejscowym gimnazjum, a następnie jako stypendysta elbląski w Królewcu i Lipsku. Studiował filozofię, teologię, prawo i matematykę. Studia ukończył zdobywając tytuł magistra na podstawie rozprawy „ De incrementis studiorum per Polonos ac Prussos…” Pol.8.II.394. Praca ta stanowi nawiązanie do elbląskich badań biobibliograficznych i świadczy o dobrej znajomości dziejów kultury i oświaty w Polsce.

ur. 6. 12. 1885 r. w Elblągu, zm. 5. 12. 1950 w Monachium. Elbląg opuścił jako czteroletnie dziecko.

(Urodzony w Elblągu w 1904) pierwsze swoje wiersze opublikował jako gimnazjalista. Potem zafascynowały go egzotyczne kultury i poświęcił się etnografii. Pasjonowały go przede wszystkim języki i literatura Tajlandii i Polinezji.

Martin Liewald - nie znamy jego daty urodzenia, okresu młodzieńczego czy odbytych studiów. Urodził się w Malborku w rodzinie rzemieślniczej, ojciec był szewcem. Pierwszą wiadomość o jego działalności w Elblągu mamy z 1661 r., kiedy objął tu urząd sekretarza rady miejskiej. W 1669 r. wybrany został rajcą i od tego czasu pełnił szereg funkcji i urzędów miejskich : asesora (1669, 1671), sędziego staromiejskiego (1670), pana młyńskiego (1671-1673), pana wetowego (1674) oraz Rybickiego (1675-1677, 1679-1680). W 1681 r. obrany został burmistrzem. Dwukrotnie pełnił urząd prezydującego burmistrza (1683, 1687) oraz także dwukrotnie (1684, 1687) urząd burgrabiego królewskiego. Martin Liewald bezprawnie przywłaszczył sobie herb rodziny Lehwald pochodzącej z Prus...

Meienreis Daniel - urodził się 18 sierpnia 1609 r. w Elblągu jako syn Mikołaja Meienreisa, członka II Ordynku i wójta elbląskiego. Uczęszczał do gimnazjum elbląskiego. W czerwcu 1622 r. wpisany został do metryki uniwersytetu królewieckiego. W 1624 r. uczył się języka polskiego w Działdowie, a w 1628 r. udał się do Anglii w celu uzupełnienia wykształcenia. W Anglii przebywał jeden rok. Następnie odwiedził Francję, Zelandię i Holandię, studiując w Fencker i Groningen (1632). W 1633 r. wrócił do Elbląga, a w 1634 r. ożenił się z Elżbietą Sieffert, córką Bartłomieja Siefferta. Z tego związku miał dziesięcioro dzieci, z których siedmioro zmarło w dzieciństwie. Daniel Meienreis szybko zrobił karierę urzędniczą. W 1641 r. został członkiem II Ordynku, w 1645 r. wójtem, a dwa lata później wszedł w skład rady miejskiej. Jako rajca zarządzał Kamlarią Wewnętrzną i Zewnętrzną, a także Urzędem Młynnym i Urzędem Szpitalnym...

Johann Koye - urodził się 10 maja 1583 r. w Elblągu. Ojcem jego był Georg Koye – sekretarz rady miejskiej w Elblągu, matką – Katarzyna, córka burmistrza elbląskiego Johana Sprengela von Bern. Po wczesnej śmierci rodziców opiekę i wychowanie zapewnił mu dziadek ze strony matki – Johann Sprengel. Johann Koye ukończył gimnazjum elbląskie. W wieku 17 lat podjął studia uniwersyteckie w Altdorfie, Marburgu i Lejdzie, odbył również podróż do Francji i Anglii. Po studiach i podróży edukacyjnej wrócił do rodzinnego miasta, gdzie w 1611 r. otrzymał posadę sekretarza rady miejskiej. W 1614 r. w wieku 31 lat ożenił się z Anną Friedwald, córką burmistrza Michała Friedwalda. Z tego związku miał sześcioro dzieci, z których pięcioro zmarło w dzieciństwie. Jego żona Anna zmarła w 1625 r. Johann ożenił się ponownie z Elżbietą Braun, która zmarła po pięciu latach...

Bottischer (Botger, Bottinger, Bodinger, Bodecker) Valentin, elblążanin należał do nobilitowanej, patrycjuszowskiej rodziny, właścicieli posesji na 11 I 12 przy ulicy Mostowej w Elblągu. Ród ten pochodził z kantonu Zurych. W Prusach jego przedstawicieli odnajdujemy już w 1272 r. Rodzina bardzo zasłużona dla miasta Torunia, Gdańska i Elbląga. Valentin Bottischer urodził się w Toruniu. Nie znamy daty jego urodzin, dzieciństwa i wczesnej młodości.