Słownik biograficzny

Goltz, Hans Autor: dr Joanna Szkolnicka

Niemiecki marszand, handlarz dziełami sztuki, wydawca, prekursor i propagator modernizmu. Urodził się 11 sierpnia 1873 w Elblągu, zmarł 21 października 1927 w Baden-Baden. Był czwartym z pięciorga dzieci Benjamina Goltz’a – płóciennika i handlarza wyrobami płóciennymi. Rodzina posiadała tkalnię na ulicy Sternstraße (dzisiejsza Gwiezdna, wówczas była to podmiejska ulica) i sklep na Wallstraße na Nowym Mieście (dzisiaj Hetmańska). Interes był dziedziczony z pokolenia na pokolenie. W 1886 jego rodzina utraciła majątek i przeniosła się do Królewca.

Preuss, Samuel Gottlieb (1710-1751): drukarz i wydawca elbląski Autor: Helena Dutkiewicz

Po śmierci Chrystiana Kaspra Preussa w 1738 r., oficynę elbląską objął w posiadanie Samuel Gottlieb Preuss (młodszy brat), ostatni z zasłużonej rodziny elbląskich drukarzy, urodzony 15 lutego 1710 r. Podobnie jak jego starsi bracia ukończył miejscowe gimnazjum, a następnie przyuczał się do zawodu drukarza m.in. u Breitkopfa w Lipsku.

Preuss, Christian Kasper (1705-1738): drukarz i wydawca elbląski Autor: Helena Dutkiewicz

Samuel Preuss zmarł w 1731 roku, a jego następcą z niewiadomej przyczyny nie został jego najstarszy syn Jan Jakub, lecz młodszy syn Chrystian Kasper Preuss, urodzony 25 lipca 1705 r. Podobnie jak jego poprzednicy był absolwentem Gimnazjum Elbląskiego. Po ukończeniu gimnazjum odbywał naukę drukarską w oficynie Reussnera w Królewcu, gdzie 28 lipca 1729 r. został przyjęty do miejscowego Towarzystwa Typograficznego.

Preuss, Samuel (1661-1731): drukarz i wydawca elbląski Autor: Helena Dutkiewicz

Kiedy Achacy (II) Korel zmarł bezpotomnie, drukarnia przeszła w drodze sprzedaży do spokrewnionej z nim rodziny Preussów. Nabywcą został Samuel Preuss, syn miejscowego browarnika. Urodził się 15 sierpnia 1661 roku, absolwent Gimnazjum Elbląskiego. Kształcił się na drukarza w oficynie Rhetów w Gdańsku, a następnie przez 15 lat przebywał za granicą, m.in. w Królewcu (sztuka drukarska u Reussnerów). Ożenił się z Elżbietą Coler, z którą miał czworo dzieci : córkę oraz trzech synów (również późniejszych drukarzy).

Satori–Neumann, Bruno Thomas Autor: prof. dr hab. Andrzej Groth

Bruno Thomas Satori – Neumann urodził się w 1886 r. w Briesen w rodzinie urzędniczej. W 1887 jego rodzina osiedliła się w Elblągu. Szkołę średnią ukończył w Elblągu . W 1907 r. podjął studia techniczne (geodezja) w Berlinie, które przerwał po roku dla filozofii, germanistyki i historii sztuki. Interesował się także teatrem. W 1919 r. doktoryzował się na podstawie pracy Die Frühzeit des Weimarischen Hofteaters unter Goethes Leitung 1791-1798. (Wczesny okres weimarskiego teatru dworskiego pod kierownictwem Goethego). Praca ta przyniosła mu rozgłos i uznanie.

Toeppen, Maksymilian Autor: prof. dr hab. Andrzej Groth

Maksymilian Toeppen urodził się 4 kwietnia 1822 r. w Królewcu, jako syn pruskiego urzędnika. Od 1830r. uczęszczał do szkół w Królewcu a w 1839 rozpoczął studia uniwersyteckie. Studiował nauki klasyczne, filozoficzne i historyczne. W 1843 ukończył studia doktoryzując się z języka łacińskiego. Zyskał też uprawnienia do nauczania.

Carstenn, Edward Autor: prof. dr hab. Andrzej Groth

Edward Carstenn urodził się w 1886 r. w Elblągu. Jego ojciec był kantorem w kościele NMP w Elblągu, matka – nauczycielką. Uczęszczał do szkół średnich w Berlinie i Elblągu. Po zdanej maturze podjął studia historyczne na uniwersytecie w Kiel i Królewcu, uwieńczone w 1909 r. na podstawie rozprawy o ustroju Elbląga w czasach Rzeczypospolitej doktoratem. Po ukończeniu studiów pracował w szkolnictwie – w Bydgoszczy, Gdańsku i Elblągu.

Lockemann, Theodor Autor: prof. dr hab. Andrzej Groth

Lockemann Theodor (1885-1945). Urodził się 20.03. w Sülbeck (pow. Einbeck, Niemcy). Studiował nauki przyrodnicze, literaturoznawstwo, historię, filozofię i religioznawstwo na uniwersytecie w Heidelbergu, Getyndze i Lipsku, gdzie doktoryzował się w 1912 roku.

Fechter, Paul Autor: dr Joanna Szkolnicka

(1880 – 1958) Urodził się w Elblągu i ukończył tutaj gimnazjum. Następnie studiował w Dreźnie i Berlinie architekturę, matematykę, fizykę i nauki humanistyczne. Jego dorobek literacki obejmuje powieści, dramaty, utwory publicystyczne

Klesińska, Wanda (1921-1993) Autor: Helena Dutkiewicz

Urodziła się w miejscowości Hamborn (Nadrenia – Niemcy). Córka Franciszka który repatriował się wraz z rodziną do Polski i osiedlił w Jabłonowie Pomorskim, gdzie aż do śmierci prowadził warsztat krawiecki. W latach 1928-1934 uczęszczała do szkoły powszechnej w rodzinnym mieście. Do prywatnego Gimnazjum Żeńskiego w Brodnicy dojeżdżała w latach 1934-1938. W 1938 r. wstąpiła do Państwowego Liceum Pedagogicznego im. Królowej Jadwigi w Inowrocławiu, które po przerwie wojennej ukończyła w 1946 roku. W czasie okupacji hitlerowskiej pracowała początkowo w Jabłonowie, w zakładzie fryzjerskim, a od 1941 r. w przedsiębiorstwie przemysłowym. W 1946 r. rozpoczęła studia na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu.

Achenwall, Gottfried - "ojciec statystyki" Autor: dr Joanna Szkolnicka

Urodził się w Elblągu 20 października 1919 jako syn kupca. Rodzina Achenwall wywodziła się ze Szkocji, w 1614 r. przybyła do Starego Pola, w 1642 r. osiedliła się w Elblągu. Z rodziny tej wywodzili się kaznodzieja w kościele NMP Thomas Achenwall (wuj Gottfrieda), Gottlieb Thomas Achenwall- profesor w Gimnazjum Elbląskim, następnie pastor w Kmiecinie oraz rajca miejski Daniel Ferdinand Achenwall (był on ostatnim elbążaninem noszącym to nazwisko, zmarł w 1871).

Baerholz, Daniel - elbląski poeta barokowy Autor: dr Joanna Szkolnicka

Daniel Baerholz – barokowy poeta. urodził się 5 lipca 1641 w Elblągu jako syn tutejszego bursztynnika. Uczęszczał do Gimnazjum w mieście rodzinnym. Między dziesiątym a siedemnastym rokiem życia uczęszczał do szkoły w Słupsku (w tym czasie umarli oboje jego rodzice). W 1660 rozpoczął edukację w gimnazjum w Gdańsku. Po upływie trzech latach zapisał się na uniwersytet w Królewcu, a następnie w Wittenberdze. Po ukończeniu studiów pracował najprawdopodobniej jako nauczyciel domowy w Lubece.

Silber, August (1788-1849) – przemysłowiec i liberał elbląski Autor: Helena Dutkiewicz

August Silber (1788-1849) – przemysłowiec i liberał elbląski. Urodził się 9.09.1788 r. w Elblągu, wywodził się ze starego i znanego rodu. Z zawodu był kupcem. Dorobił się znacznego majątku. Od 1825 r. był właścicielem domu handlowego oraz browaru przy ul. Św. Ducha. W 1828 r. został wybrany na radnego miejskiego. W pewnym czasie nie wiodło się Silberowi, pracował jako konduktor na parowcu spacerowym „Jaskółka”.

Brost, Erich - rzecznik polsko-niemieckiego pojednania Autor: dr Joanna Szkolnicka

Erich Brost (1903-1995), urodził się w Elblągu. Jego ojciec pracował w stoczni Schichaua jako mechanik, matka była krawcową. Państwo Brost mieli jeszcze jednego syna – starszego o trzy lata od Ericha Curta.

Lindenowski, Johan Christian Autor: prof. dr hab. Andrzej Groth

Pierwszym po zajęciu miasta w 1772 r. powołanym przez władze pruskie nadburmistrzem Elbląga był Johan Christian von Lindenowski. Urodził się 13 sierpnia 1736 r. w Gdańsku. Ojciec jego, kupiec i członek II ordynku w Gdańsku pochodził ze Śląska, matka była córką obywatela gdańskiego. Ukończył Gimnazjum Gdańskie, a następnie wstąpił w 1752 r. do berlińskiego korpusu kadetów. Uczestniczył w wojnie siedmioletniej, awansując do stopnia porucznika.

Friedwald, Michał (1525-1579) – burmistrz i burgrabia królewski Autor: Helena Dutkiewicz

Urodził się 25 sierpnia 1525 r. w rodzinie patrycjuszy elbląskich. Matką była Zofia – córka burmistrza Jana von Lohe, ojcem – Mikołaj – członek Rady Miejskiej, burmistrz, współtwórca Gimnazjum Elbląskiego oraz pierwszy opiekun szkoły z ramienia Rady Miejskiej. Michał, razem z pięciorgiem rodzeństwa, wyrastał w atmosferze kultu dla ideałów humanistycznych i w tym duchu był wychowywany. Od siódmego roku życia uczył się języka łacińskiego, a naukę kontynuował w nowo otwartym w 1535 r. Gimnazjum Elbląskim. Wśród młodzieży wyróżniał się zdolnościami oraz chęcią do nauki. W 1539 r. wyjechał na studia do Niemiec (Frankfurt nad Odrą oraz Heidelberg). Wstąpił na dwór cesarza Karola V i jako „drabant”wziął udział w wyprawie przeciw królowi Francji Franciszkowi I. Po kampanii odwiedził na krótko Elbląg i powrócił na dwór cesarski aby tam kontynuować swoją karierę.

Hantel, Georg Autor: dr Joanna Szkolnicka

Bochmann, Jan Autor: Helena Dutkiewicz

Bochmann Jan - urodził się około 1540 roku w rodzinie Jana, burmistrza Jeny. Wykształcenie wyższe i tytuł magistra uzyskał z zakresu teologii. Od 4.04.1561 do września tegoż roku był rektorem Gimnazjum Elbląskiego.

Barner, Jakub (1640-1683) – chemik, lekarz elbląski Autor: Helena Dutkiewicz

Urodził się 11.10.1640 roku w rodzinie Marcina, sekretarza Rady Miasta Elbląga i Elżbiety Hollender. Wykształcenie początkowe i średnie otrzymał w domu od prywatnych nauczycieli i w Gimnazjum Akademickim (1646-1660). Studiował medycynę i chemię w Wittenberdze, Lipsku, Frankfurcie nad Odrą, Bolonii, Wenecji i Padwie. Doktorski dyplom uzyskał w Lejdzie. Swoje studia łączył z praktyczną nauką przygotowywania lekarstw odbywaną w aptekach Wittenbergi, Lipska, Padwy, Bolonii i innych miast.

Fiedler (Fidler), Walery Autor: Helena Dutkiewicz

Fiedler (Fidler) Walery – urodził się w 1525 r. w rodzinie Feliksa, znanego poety szwajcarskiego, osiadłego w Gdańsku z powodu prześladowań religijnych w ojczyźnie. Wykształcenie zdobywał w rodzinnym Gdańsku, Królewcu i Bolonii (gdzie zresztą uzyskał tytuł doktora medycyny).