Pierwsi zawodowi aktorzy wystąpili w Elblągu na początku XVII w., ale tradycje teatru amatorskiego były starsze. Wiadomo, że organizowano przedstawienia miejskie już w XVI w. Pierwszym zawodowym teatrem, który wystąpił w Elblągu była pochodząca z Anglii grupa teatralna (1605 r.), dwa lata później do miasta przyjechał z grupą aktorów znany angielski "przedsiębiorca teatralny" John Green. W 1649 roku w Elblągu wystąpili aktorzy z Saksonii- grupa Katarzyny von Velten. Na następne przedstawienie trzeba było czekać ponad 50 lat, bo do 1703 roku, kiedy w mieście przebywał August II Mocny. W 1808 r. pojawiła się w mieście grupa przedsiębiorcy teatralnego z Malborka Jana Heckera. Pojawienie się tej grupy było wykorzystaniem kilkuletniej przerwy w występach na scenie elbląskiej teatru Schuhów. Czasy wojen napoleońskich nie sprzyjały jednak wizytom aktorów. Poza jednym epizodem, kiedy w 1809 r. mieście grały dwie grupy aktorskie - Schuhów i Heckera, w kolejnych latach ponownie nastąpiła przerwa. Nowy budynek, mieszczący się w rejonie dzisiejszej ulicy Rycerskiej został oddany do użytku w 1846 r. Był jak na tamte czasy nowocześnie wyposażony, mieścił 1200 widzów. Występowały w nim przyjezdne grupy teatralne. Podczas premiery, która odbyła się 1 września 1846 r. wystąpili aktorzy Gdańskiego Towarzystwa Teatralnego. Przedstawiono wówczas uwerturę do opery Glucka "Ifigenia w Taurydzie", anonimową jednoaktówkę –nawiązującą do początków Elbląga oraz komedię czołowego przedstawicieli literatury Oświecenia w Niemczech Gottholda Lessinga zatytułowaną "Minna von Barnhelm".