Kolej Wschodnia

Kolej Wschodnia (Królewska Pruska Kolej Wschodnia) – najstarsze połączenie kolejowe w Prusach. Powstała na mocy ustawy z 1849, pierwszy odcinek (Krzyż-Bydgoszcz) oddano do użytku w 1851. Łączyła tereny pruskie na wschód od Berlina z miastami takimi jak Gdańsk, Królewiec, Bydgoszcz, Toruń, a także miejscowościami Czernyszewskoje i Aleksandrowo leżącymi przy granicy rosyjskiej. Jeden z odcinków przebiegał też przez Elbląg (linia Tczew-Malbork-Elbląg-Braniewo). W 1897 r. oddano do użytku miejski dworzec w Elblągu. Kolej Wschodnia była ważnym elementem polityki kolejowej państwa pruskiego. W przeciwieństwie do innych kolei była prawie całkowicie upaństwowiona, gdyż nie udało się pozyskać zbyt wielu inwestorów na tych słabo zaludnionych i raczej ubogich rubieżach Prus. Wybudowanie Kolei Wschodniej miało znaczenie przede wszystkim dla rozwoju gospodarczego wschodnich prowincji oraz obronności kraju. Szczególnie pod rządami króla Fryderyka Wilhelma IV zdano sobie sprawę, jak istotna jest kolej w ogólnym rozwoju transportu i w kontaktach Nie bez znaczenia był też jej wpływ na mobilność mieszkańców terenów wschodnich, a co za tym idzie wzmożony kontakt ze „szerszym światem”. Przebieg kolei oraz różne warianty jej odcinków wzbudzały ożywione debaty zainteresowanych miast, odbywały się w nich zebrania, wydawano broszury i informatory optujące za danym rozwiązaniem i przekonujące ogół społeczności do danego projektu. W 1867 r. gotowy był główny odcinek kolei (913 km przez Bydgoszcz ). W następnych latach była poszerzana o nowe boczne linie. Z biegiem lat stała się jedną z najważniejszych magistrali kolejowych w Europie i jedną z głównych osi łączących Wschód i Zachód cesarstwa niemieckiego. Trasą tą przejeżdżały międzynarodowe pociągi pospieszne i luksusowe, w tym np. legendarny Ekspres Północny. Ostatni pociąg relacji Królewiec Berlin przejechał tędy 22 stycznia 1945 r.