Zielnik Herbarzem z ięzyka Łacinskiego zowią. To iest Opisanie własne imion, kształtu, przyrodzenia, skutkow, y mocy Zioł ...

Opis dokumentu

Zielnik autorstwa Szymona Syreńskiego (Syreniusza) (ok 1540-1611), sławnego w XVII w. profesora Akademii Krakowskiej, lekarza, botanika, badacza leczniczych ziół. Druk wydano w 1613 r. w Krakowie, w drukarni Bazylego Skalskiego, którego wydanie było możliwe dzięki wsparciu finansowemu Anny Wazówny. To największy polski zielnik, zawierający opisy 765 gatunków roślin (liczącego ponad 1500 stron wielkiego formatu), był w owych czasach najobszerniejszym opracowaniem dotyczącym ziołolecznictwa w Europie. Użytkowy charakter pracy podkreśla długi tytuł zielnika, z którego dowiedzieć się, że był przeznaczony dla lekarzy, aptekarzy, cyrulików, barbierzy, rostrucharzy, końskich lekarzy, masztalerzy, ogrodników, kucharzy, szynkarzy, gospodarzy, mamek, pań i panien. Można w nim znaleźć nie tylko recepty leków roślinnych, ale i przepisy potraw, sposoby leczenia bydła domowego, odnotowane są dawne zwyczaje i obrzędy związane z roślinami. Zawarte w zielniku porady stwarzały dla wielu chorych szansę wyzdrowienia. Przy większej części opisów zamieszczane są drzeworyty (czarno-białe) z roślinami kwitnącymi wraz z korzeniem, a niekiedy z owocami i nasionami. Druk podzielony na rozdziały (każdy ozdobiony inicjałem oraz drzeworytami roślinnymi), obejmuje opis rośliny, opis morfologiczny, ogólną charakterystykę właściwości leczniczych, wiadomości na temat użytkowania - głównie w lecznictwie etc. W tekście zawarto wstęp Gabriela Joannicy, słowo skierowane do czytelnika Jana Achacego Kmity, spis treści oraz indeksy. Druk oprawny w dębową okładzinę z obleczeniem skórzanym (koloru brązowego) ; ozdobiony ślepymi tłoczeniami, mosiężnymi okuciami i zapinkami na skórzanych paskach ; krawędzie przycięte - nakrapiane. Format bibliograficzny: 2. Pieczątki: 1, 10, 11. Dawne sygnatury: W.1. Zewnętrzne oznaczenia: DT. W 2009r. druk poddano konserwacji w ramach projektu - Od wiedzy tajemnej o ziołach wszelakich do początków botaniki. Współfinansowanie konserwacji zespołu zielników od XV do XVIII wieku ze zbiorów zabytkowych Biblioteki Elbląskiej.