Untersuchung ob die bürgerliche Freiheit den Juden zu gestatten sei […] von Friedrich Traugott Hartmann

Opis dokumentu

Dokument wydany w 1783 roku w Berlinie, podejmujący kwestię wolności obywatelskiej dla Żydów, autorstwa drukarza, księgarza, wydawcy czasopism i publicysty Fryderyka Traugotta Hartmanna (1749-1833). Przed 1806 rokiem w Cesarstwie Niemieckim nie istniało pojęcie powszechnego obywatelstwa i mieszkańcy byli podzieleni na stany, których stosunek do państwa regulowany był oddzielnie. Obywatelstwo istniało zaś głównie w wolnych miastach i dotyczyło członków lokalnie dominującego wyznania chrześcijańskiego. Większość żydowskich mieszkańców niemieckich miejscowości była określana jako rdzenni mieszkańcy (Einwohner), nie jako obywatele (Bürger). Pismo Hartmanna należy do grona lektur wczesnego antysemityzmu niemieckiego i pierwszych publicznych dyskusji na temat przyszłości Żydów. W rozważaniach nad wolnością obywatelską dla Żydów autor znajduje wiele przesłanek, nie tylko dla religijnie motywowanego antyżydowskiego stereotypu o niezmiennym, „naturalnym” charakterze Żydów. Publikacja zawiera liczne odniesienia, poparte statystycznymi danymi liczbowymi świadczące o skłonności Żydów do lenistwa, posiadania szczególnego rodzaju świadomości, specyficznej moralności i charakterze, ich małowartościowości i dehumanizującym wpływie na otoczenie. Autor odróżnia „ żydowski charakter narodowy” od „ niemieckiego”, które w opinii autora są nie do pogodzenia, podkreśla brak gotowości Żydów do przyjęcia praw, obowiązków i zwyczajów nowej społeczności i tym samym ma podstawy do negowania dopuszczenia wolności obywatelskiej dla Żydów, przynajmniej na niemieckiej ziemi. Dokument uzupełnia recenzja publikacji, zamieszona w Göttingische Anzeigen von geleghrten Sachen… , z października 1783 roku.