Tolkowiec zwany z niemiecka Tolksdorf – zdjęcie mapy

Opis dokumentu

W skład naszej kolekcji zdjęć z fragmentami niemieckich lub dwujęzycznych map, na których widać majątki z zabytkowymi zabudowaniami znanych lub mniej znanych niemieckich rodów weszła fotografia przedstawiająca mało znana miejscowość Tolkowiec (Tolksdorf). Wieś położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie braniewskim, w gminie Płoskinia. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa elbląskiego. Wieś położona jest w północnej części województwa warmińsko-mazurskiego, na Równinie Warmińskiej, nad strumykiem Młynówka, 17 km na południowy wschód od Braniewa i 4 km na północny wschód od Płoskini; na wschód od wsi przebiega linia kolejowa na odcinku Braniewo – Pieniężno – Orneta. Jest to chyba najstarsza wieś na Warmii. Założona została prawdopodobnie pod koniec XIII wieku; zasadźcą był niejaki Bernhard na 60 włókach, od imienia, którego nadano pierwotną nazwę – Bernhardishof. Przywilej lokacyjny wystawiła 10 listopada 1300 roku, Kapituła katedralna, reprezentowana przez kustosza Henryka, kantora Eberharda oraz kanoników Hermana i Bartłomieja. Był akt lokacyjny na prawie chełmińskim synowi Bernharda – Henrykowi. Nazwa wsi wywodzi się od pruskiego słowa tolke - tłumacz, albowiem sołtys wsi, Henryk, był wieloletnim tłumaczem u boku biskupa Henryka Fleminga. W akcie lokacyjnym kapituła zastrzegła sobie prawo do polowań oraz do srebra i złota, jakie mogłoby na terenie wsi występować. Wolniznę wyznaczono na 10 lat, a czynsz roczny ustalono na pół grzywny od włoki. Jednocześnie sołtys zobowiązany był do jednej służby zbrojnej. 6 włók było wolnych: 4 na uposażenie kościoła, jedna dla dzwonnika i jedna na pastwisko. Dodatkowo Henryk otrzymał prawo założenia karczmy oraz młyna (czynsz tak jak od włóki). W 1783 r. we wsi było 40 domów, a Tolkowiec był wsią królewską z kościołem. Po 1945 r. była to wieś sołecka. Później powstał we wsi PGR. W katalogu zabytków, nie ma śladu po jakimkolwiek dworze, nie zarejestrowano, natomiast z notatki wynika, że był tam park dworski z połowy XIX wieku. Opisy innych miejscowości z tej kolekcji możemy obejrzeć na stronach Wortala Historycznego Biblioteki Elbląskiej po wpisaniu w jej wyszukiwarkę słów – ”majątek”, „folwark”, czy też „zdjęcie mapy”.