Theses disputationis I. instit imperial: De iustitia et iure cum concordantibus juris civilis...

Opis dokumentu

Jest to dysertacja doktorska przedstawiona przez Petrusa Thomasa z Brygi na temat sprawiedliwości i prawa (w zakresie prawa cywilnego) przed Mateuszem Rudingerem w Akademii Frankfurckiej, dedykowana jego patronowi, Samuelowi Reinhardowi. Po tekście dysertacji znajduje się dziesięciowersowa laudacja pisana dystychem elegijnym autorstwa Bartholomeusa Stoschiusa. Autor dysertacji pisze, że sprawiedliwość jest stałą i ciągłą chęcią, prawo zaś jest jej następstwem. Wyjaśnia więc pochodzenie sprawiedliwości (i prawa), powołując się m.in. na Arystotelesa (Etyka O częściach zwierząt) czy Filipa Melanchtona. Od prawa przechodzi do terminu „iurisprudentia” tj. do znajomości prawa, gdzie odnosi się do Digestów Justyniana, a dokładniej do znajdujących się tam wyciągów z Ulpiana; wykazuje też słuszność definicji prawa Celsusa Młodszego: „Ius est ars boni et aequi”, czyli „Prawo jest sztuką stosowania tego co dobre i słuszne”. Wiąże ją ze znajomością praw nie tylko ludzkich, ale i boskich. Tak zdefiniowane prawo obejmuje sprawy ogólne i szczegółowe. Ogólne odnoszą się do wszystkich czynności ludzkich, które zasadzają się na uczciwym życiu, nieszkodzeniu nikomu, szanowaniu prawa, natomiast szczegółowe dotyczą bardzo licznych pojedynczych praw i ustaw. Następnie przechodzi do użyteczności publicznej prawa (prawo publiczne), które opiera na prawie rzymskim, a dalej do prawa użytecznego dla pojedynczych osób (prawo prywatne). Twierdzi więc (dalej opierając się na terminologii rzymskiej), że prawo można podzielić na powszechne (inaczej naturalne lub ludzkie – dotyczące wszystkich ludzi i rozumiane przez analogię do świata zwierząt) i prawo własne, inaczej prawo cywilne, państwowe. Dzieli się ono dalej na prawo pisane (dane z góry przez władzę) i niepisane (zwyczajowe). Opisując prawo, odwołuje się autor do wielu dzieł (z tezami niektórych autorów dyskutuje), a najczęściej do prac Hieronima Treutlera i Mateusza Wesenbecka. Zakończenie stanowi pytanie, czy książę jest zobligowany do przestrzegania prawa czy też z niego zwolniony. Druk współoprawny (klocek introligatorski), sygn. Pol.6.II.1286-Pol.6.II.1327. Format bibliograficzny: 4. Pieczątki: 1, 10, 11. Dawne sygnatury: G.6. Zewnętrzne oznaczenia: DT. Krawędzie przycięte - barwione; typ oprawy (materiał) - papier; obleczenie - biała skóra, pergamin - czarny z rękopisu; okładzina - tektura; zdobienia oprawy -tłoczenia ślepe; średnie deformacje/przedarcia/ ubytki; niewielkie ubytki spowodowane przez owady. W druku tenacula - małe karteczki przyklejane do kart, ułatwiające szybkie wyszukiwanie wiadomości w tekście (rodzaj zakładek). W 2010 r. druk poddano konserwacji zachowawczej w ramach projektu „Konserwacja zachowawcza druków XV-XVII w. Biblioteki Elbląskiej”.