Specimen historiae Polonae criticae constans animadversionibus in hist. Ludovici Polon. et Hung. regis ab Augustino Kołudzki descriptam, quibus, ab eo ibidem inserta et vindicata [...]

Opis dokumentu

Dzieło historyczne Józefa Andrzej Załuskiego, w którym poddaje krytyce opis panowania Ludwika Węgierskiego w Polsce w dziele Augustyna Kołudzkiego (?–1720) Thron oyczysty albo Pałac Wieczności (trzy wydania, 1720, 1725 i 1727), a zwłaszcza jego relację o rokoszu gliniańskim, który Załuski demaskuje jako fikcję historyczną i ustawia w tym samym rzędzie co legendę o tym, że św. Jan Ewangelista nigdy nie umarł, o nieśmiertelnym Żydzie, o siedmiu śpiących z Efezu, o papieżycy Joannie. Załuski w całości zamieszcza krytykowaną część dzieła Kołudzkiego przetłumaczoną na łacinę oraz utwór poetycki pt. Komedia wolności. Pod gliniańskiej sceny tragicznym aktem w pałacu wieczności wystawiona, być może pióra Kołudzkiego, zamieszczoną w dwóch pierwszych wydaniach Thronu. W dalszej części następuje już własna krytyka Załuskiego, w której wykazuje błędy Kołudzkiego i obficie cytuje źródła średniowieczne wskazując na przekłamania i nieścisłości zawierając liczne refleksje na temat rzetelności i metod w badaniach historycznych. Książka dedykowana królowi Stanisławowi Leszczyńskiemu (1677–1766) w czasie, kiedy krótko po elekcji 1733 musiał wycofać się z Warszawy do Gdańska pod naporem zwolenników Augusta III (Załuski datuje napisaną w Gdańsku dedykację na 8 października 1733).

Projekt „Digitalizacja, opracowanie i udostępnianie starodruków Biblioteki Elbląskiej” w ramach programu MKiDN Kultura cyfrowa 2019. „Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury”.