Protowo folwark Prothen – zdjęcie mapy

Opis dokumentu

Zbiór Dokumentów Życia Społecznego Biblioteki Elbląskiej posiada materiały zarówno te piśmiennicze jaki i graficzne (rysunki, szkice, ryciny, zdjęcia) także w postaci kartograficznej. Ale posiadamy również obiekty łączące kartografię ze zdjęciami (zdjęcia fragmentów map). Na zdjęciach przedstawiono kilkadziesiąt miejscowości w okolicy Elbląga związanych ze znanymi lub nie rodami niemieckimi. W miejscowościach tych powstały pałace lub dwory tych rodów, nierzadko otaczane wspaniałymi założeniami parkowymi. Wspólną cechą kolekcji jest również to, że w latach 1975–1998 miejscowości te administracyjnie należały do byłego województwa elbląskiego. Osada Protowo, w której znajdował się folwark Prothen, obecnie należy do powiatu elbląskiego w gminie Rychliki. Według profesora J. Powierskiego miejscowa nazwa Prowothine, wzmiankowana po raz pierwszy w 1306 roku, może pochodzić od nazwy Provota, to jest strugi płynącej stąd do Dzierzgonki. Prawdopodobnie na początku, Protowo stanowiło scalone dobra należące do jednej osoby – Prusa o imieniu Jonyke. Wzmianka na temat miejscowości występującej w takiej właśnie postaci pojawiła się w 1299 roku. Jednak po roku 1323 dobra zostały podzielone, nazwa Prowothine użyta została w zapisie lokacyjnym z 24 października 1306 roku wydanym w Dzierzgoniu przez mistrza krajowego Zakonu – Siegharda von Schwarzenburga, który nadał pole Protowo (das Feld Prowothine) liczące 34 łany Prusowi Joniko i jego spadkobiercom Zgodnie z zapisem otrzymywał 34 łany na polu Protowo, rozciągającym się od rzeki Dzierzgoń w kierunku dóbr w Kołtynianach. Joniko zobowiązany był do świadczeń na rzecz komturii w Dzierzgoniu. Do roku 1427 Protowo było prawdopodobnie wioską wolnych Prusów, później zaś dobrami lennymi. Kolejna informacja dotycząca miejscowości pochodzi dopiero z 1631 roku. Zmarł wówczas kanclerz Merten von Wallenrodt, który był dotychczasowym dziedzicem na Protowie. Jego następca - Achacy von Wallenrodt - przekazał majątek w posagu Sebastianie von Reibnitz, która była żoną wspomnianego Mertena von Wallenrodta. Według danych z 1785 roku Protowo składało się z dóbr szlacheckich, folwarku. W skład majątku wchodziła również wieś, licząca wówczas 10 domów, należących do Jankowa. Po wojnie wieś znalazła się na terenie parafii greckokatolickiej w Pasłęku. W katalogu zabytków, nie zarejestrowano dworu, choć o nim i parku dworskim z połowy XIX wieku, wspomniano, park dobrze widoczny jest na zdjęciu obok. Większość elementów kolekcji znaleźć można po wpisaniu do wyszukiwarki Elbląskiego Wortalu Historycznego haseł – „majątek”, „folwark”, „zdjęcie mapy”.