Politica Dworskie

Opis dokumentu

Autorem maksymy obyczajowej „Politica dworskie” jest XVII-wieczny poeta Jan Żabczyc (po 1580-po 1629), który prawdopodobnie urodził się i przez pewien czas mieszkał w nadwiślańskim grodzie - w Sandomierzu. Mylnie rozwiązywano jego podpis: Jan Z. Żabczyc, jako Jan z Żabczyc (krypt.: J. Z). Litera Z może oznaczać drugie jego imię Jan Złotousty (Chryzostom) Żabczyc. Poeta, paremiograf (specjalista zajmujący się zbieraniem przysłów), autor m. in. pierwszego zbioru 36 polskich kolęd. Popularność zapewniły mu zbio­ry sentencji moralnych, aforyzmy (zaczerpnięte z życia ziemiańskiego), zapisane w postaci zwięzłych maksym lub wierszowanych dystychów (dwuwierszy), jak również humoreski sowizdrzalskie (wiersze parodystyczne). Uznanie i trwałą popularność zyskały również pastorałki, pełne ludowej baśniowości i humoru. Na utwór „Politica dworskie” składa się przeszło 160 zdań aforystycznych - zwięzłe, lapidarne, przeważnie jednozdaniowe wypowiedzi, wyrażające ogólną prawdę filozoficzną lub moralną. Na stronie tytułowej utworu sygnet drukarni: owalny wieniec, a w nim berło i ptaki (cztery gołębice), w otoku z napisem: Parvae Res Crescvnt Concordia. Tekst jest pierwszym wydaniem drukowanym w 1616 roku w Krakowie u Dziedziców Jakuba Sybeneychera. Powodzenie tego zbioru było ogromne, skutkowało wielokrotnym przedrukowywaniem przez innych, a także tłumaczonym już w  XVII wieku na język rosyjski. Druk współoprawny (klocek introligatorski), sygn. Pol.6.II.303-Pol.6.II.340. Format bibliograficzny: 4. Pieczątki: 1, 3, 7, 10, 11. Dawne sygnatury: D.5. Zewnętrzne oznaczenia: TT. Typ oprawy (materiał) - biały półpergamin;  zdobienia - papier (brązowy marmurek); okładziny - deski; krawędzie wtórnie przycięte - barwione; niewielkie deformacje; znaczne zacieki / zaplamienia; niewielki stopień zainfekowania mikroorganizmami. Uwagi: druki zebrano wtórnie w jeden tom (niektóre druki są zbrązowiałe). Widoczne ślady dawnych opraw i exlibrisy rękopiśmienne różnych osób (m.in. ekslibris: Carol Ernest Ramsey). W 2010 r. druk poddano konserwacji zachowawczej w ramach projektu „Konserwacja zachowawcza druków XV-XVII w. Biblioteki Elbląskiej”.