ΠΛΑΤΩΝ Platonis Philosophi quae exstant graece […] volumen tertium

Opis dokumentu

ΠΛΑΤΩΝ Platonis Philosophiquae exstant graece … - wydanie dwujęzyczne (tekst grecki umieszczony równolegle z łacińskim) dokumentu opublikowanego w 1782 roku, w ramach słynnej kilkudziesięciotomowej serii wydań greckich i łacińskich autorów klasyczynych Bipont Editions, nazwanej tak od Bipontium, współczesnej łacińskiej nazwy Zweibrücken. Niniejszy tom zawiera trzecią część antolgii dzieł Platona; gr. Πλάτων, Plátōn (424/423 p.n.e. - 348/347 p.n.e.) - wybitnego prozaika, jednego z najsłynniejszych filozofów starożytnej Grecji, ucznia Sokratesa i nauczyciela Arystotelesa, założyciela Akademii Platońskiej. Trzecia część zawiera cztery, kolejne dialogi myśliciela. Dialogi Platona stanowią podstawową formę, w której wyraża się dyskurs filozoficzny niemal wszystkich jego dzieł. Pierwszy w kolejności jest Eutydem, czyli O sztuce dysputowania (gr. Εὐθύδημος ἢ ἐριστικός) - kolejne dzieło Platona poświęcone istocie ludzkiej działalności. Tytułowy Eutydem wraz z bratem przybywa do Aten z Turioi. Wspomnienie spotkania z przybyszem w Likejonie rozpoczyna dialog Sokratesa z Kritonem. Zgodnie z tradycją starożytnych rozpraw, rozmówcy poruszają różne tematy: etyczne, filozoficzne, historyczne, pedagogiczne, polityczne i religijne. Obszerny dialog kończy pochwała filozofii wyrażona ustami Sokratesa. Drugi utwór to należący do tak zwanych dialogów wczesnych Protagoras (gr. Πρωταγόρας), którego zasadniczą problematyką jest cnota i kwestia jej ewentualnej nauki. W dialogu biorą udział Sokrates oraz sofista Protagoras, który jeździ po kraju i naucza, a za nauki pobiera opłaty. Głównym przedmiotem dyskusji między Sokratesem a Protagorasem jest pytanie: czy cnoty można nauczyć? Protagoras wielokroć celnie punktuje argumenty Sokratesa tak, iż ten zmuszony jest uznać mądrość rozmówcy. To jeden z niewielu dialogów, o którym można powiedzieć, że Sokrates spiera się z człowiekiem, który potrafi mu dorównać. Sokrates ostatecznie jednak zgadza się z twierdzeniem, że cnoty można się nauczyć, choć dochodzi do tego wniosku w zupełnie inny sposób niż Protagoras. Platon wprowadza do dialogu również kilka postaci epizodycznych (młody Hipokrates, Kallias, Hippiasz etc.). Trzeci dialog, zatytułowany Hippiasz Mniejszy, czyli O kłamstwie (gr. Ἱππίας ἐλάττων ἢ περὶ τοῦ ψεύδους Θεαίτητος) to jeden z wczesnych dialogów Platona i jeden najważniejszych przykładów zastosowania metody enlenktycznej, którą stosując, Sokrates zbija poglądy swoich rozmówców i wykazuje ich niewiedzę. Sokrates rozmawia z tytułowym bohaterem, sofistą, na temat możliwości zdecydowanego rozróżnienia oraz przeciwstawienia prawdomówności i kłamliwości. Mówienie o kłamstwie, jak zauważa Platon w rozmowie Sokratesa z Hippiaszem Mniejszym, zakłada istnienie prawdy. Dialog nie kończy się żadną pozytywną konkluzją, lecz uznaniem własnej niewiedzy przez Sokratesa.Tom zamyka Kratylos, czyli O poprawności nazwy (gr. Κρατύλος ἢ περὶ ὀρθότητος ὀνομάτων) - dialog zatytułowany imieniem nauczyciela Platona, Kratylosa, zwolennika Heraklita. Dialog dotyczy zagadnień językoznawczych i  jest uważany za jedno z pierwszych dzieł językoznawczych w historii. Zajmuje się kwestią teorii i filozofii języka. Dialog Platona jest napisany w formie dyskusji trzech filozofów: Sokratesa, Hermogenesa i Kratylosa. Porusza problematykę tego, czy słowa mają charakter konwencjonalny (opierają się na umowie), czy też naturalny (istnieje związek między słowem a treścią oznaczaną).