Pietismus und Orthodoxie in Ostpreuβen Auf Grund des Briefwechsels G. F. Rogalls und F. A. Schultz’ mit den Halleschen Pietisten

Opis dokumentu

Publikacja, autorstwa Ericha Riedesela wydana w 1937 roku koncentrująca się na tematyce początków, kierunków rozwoju i znaczenia pietyzmu oraz sporu pietystów z ortodoksami na terenach Prus Wschodnich. Materiał powstał na bazie korespondencji prekursorów i krzewicieli pietyzmu w Prusach Wschodnich z pietystami hallskimi. Pietyzm (niem. Pietismus) to nurt religijny w luteranizmie z XVII i XVIII wieku kładący nacisk na rozbudzenie uczuć religijnych poprzez modlitwę, studiowanie Biblii oraz działalność charytatywną. Ich zadaniem było krzewienie idei pierwotnego Kościoła, religii żywej, pobożności i edukacji warstw najuboższych. Nurt ten szczególnie rozwinął się w Prusach Wschodnich w XVII wieku. Już w 1698 roku Theodor Gehr (1663-1707) urzędnik kamery, pedagog, jeden z pierwszych propagatorów pietyzmu na tych terenach założył pod Królewcem szkołę pietystyczną. Ortodoksi spowodowali wszczęcie dochodzenia przeciwko Gehrowi, któremu nakazano likwidację szkoły, nie zahamowało to jednak dalszych postępów pietyzmu. Znaczne wpływy zaczął zdobywać sobie pietyzm, gdy w 1703 roku na Uniwersytet w Królewcu powołany został Heinrich Lysius (1670-1731) teolog z Flensburga. Między innym tym dwóm postaciom poświęcona jest pierwsza część opracowania. W kolejnych rozdziałach autor prezentuje kolejno sylwetki i działalność Georga Friedricha Rogalla (1701-1733) – teologa uznawanego za prekursora pietyzmu w Prusach Wschodnich i Franza Alberta Schulza (1692-1763). Uzupełnieniem opracowania są załączniki zawierające różnorodne dokumenty i materiały związane z krzewieniem ruchu pietystycznego na terenach Prus Wschodnich.