Philips Melanchthon… (Berlin, 1897) - mowa akademicka wygłoszona z okazji 500-letniej rocznicy urodzin Filipa Melanchtona (1497-1560) - reformatora religijnego, współtwórcy reformacji, autora „Wyznania augsburskiego”- podstawowej księgi wyznaniowej luteranizmu. Przemówienie wygłoszone zostało 16 lutego 1897 roku na Uniwersytecie w Berlinie przez profesora tego uniwersytetu, historyka Kościoła i teologa Karla Gustava Adolfa von Harnacka (1851-1930), który już w pierwszych słowach tak określa Melanchtona: „…Filip Melanchton nie był prorokiem i bohaterem jak Luter, ani śmiałym myślicielem jak Servetus czy Sebastian Franck, ani odkrywcą, ani wynalazcą. Ale wyróżniały go wszystkie władze i cnoty, które w tych salach są najbardziej cenione - niestrudzony pościg naukowy, jak najszersza wiedza, szacunek dla prawdy, ufna wiara w moralną siłę edukacji i, co nie mniej ważne, niezrównany talent nauczania…”. Filip (Philipp) Melanchton (1497-1560) był wybitnym myślicielem swojej epoki. Można zaryzykować twierdzenie, że jego zasługi są nie mniejsze niż Marcina Lutra. Jednak cały czas pozostaje w cieniu inicjatora reformacji. Philipp Schwarzerdt, bo tak się nazywał w dzieciństwie, urodził się 16 lutego 1497 roku. Już jako dziecko wykazywał nadzwyczajne zdolności do języków antycznych, szczególnie upodobał sobie grekę. Z inicjatywy opiekuna młodego Filipa, Johannesa Reuchlina, w 1509 r. zmieniono dwunastolatkowi nazwisko tłumacząc z niemieckiego Schwarzerdt na greckie Melanchton. Pod nowym nazwiskiem studiował języki i iteraturę klasyczną w Heidelbergu a potem w Tybindze, gdzie stawiał też pierwsze kroki jako wykładowca. Był człowiekiem renesansu. Do jego zainteresowań należały też matematyka, astronomia, teologia. W 1518 r. Fryderyk Mądry sprowadził go na otwarty z początkiem wieku uniwersytet w Wittenberdze. Pięć lat później, w wieku lat 26 Melanchton został jego rektorem. Zreformował uczelnię w duchu renesansu odchodząc od scholastycznych metod nauczania. Zakładał szkoły w wielu miastach, pracował nad nowoczesnymi metodami nauczania. Miał ogromny wpływ na kształt szkolnictwa w Niemczech na kolejne stulecia. Potomni nazwali go Praeceptor Germaniae - nauczycielem Niemiec. Filip Melanchton był bliskim przyjacielem Marcina Lutra, jednym z tych uczonych, którym reformator kościoła wysłał swoje tezy. Uczestniczył w dyspucie lipskiej, Razem z Lutrem i nnymi myślicielami uczestniczył w formułowaniu artykułów torgawskich, które były swego rodzaju podsumowaniem pierwszych lat reformacji. W oparciu o nie opracował „Wyznanie augsburskie”, podstawę luterańskiego protestantyzmu. Pisał, prowadził teologiczne debaty, reprezentował protestantów na sejmach Rzeszy. Był korektorem, redaktorem, konsultantem dokonanego przez Lutra tłumaczenia Biblii na niemiecki.