Philipp von Zesen und die Deutschgesinnte Genossenschaft

Opis dokumentu

Philipp von Zesen und die Deutschgesinnte Genossenschaft (Hamburg, 1890) - publikacja dotycząca życia, twórczości i działalności niemieckiego poety, twórcy pieśni kościelnych, tłumacza i powieściopisarza Philippa von Zesena (1619-1689), w opracowaniu niemieckiego filologa, nauczyciela gimnazjalnego Karla Dissela (1857-1923). Materiał przygotowany przez Dissela znalazł się w programie szkolnym Wilhelm-Gymnasium w Hamburgu. Philipp von Zesen, także Filip Cösius lub Caesius (pseudonim: Ritterhold von Blauen) uważany jest obok Siegmunda von Birkena (1626–1681) za jednego z pierwszych niemieckich pisarzy zawodowych. Jego powieść autobiograficzna Die adriatische Rosemund (1645) uchodzi za pierwszą wielką powieść niemiecką literatury barokowej, a jego poetyka wywarła silny wpływ na rozwój niemieckiego metrum (wzorzec rytmiczny). Rozprawy Zesena dotyczyły teorii literatury i języka. W wierszach i powieściach przekazywał także treści biblijne.W wieku 11 lat rozpoczął naukę w szkole łacińskiej w Halle, a od ok. 1635 r. uczęszczał do tamtejszego gimnazjum.W tym czasie zaczął już pisać pieśni kościelne i wiersze okolicznościowe. W 1639 r. napisał pismo Disputatio de sale, które opublikowano wśród pism szkolnych. Od 1639 do 1641 r. studiował retorykę i poetykę oraz teologię na uniwersytecie w Wittenberdze. Po ukończeniu studiów wyjechał jesienią 1641 r. do Hamburga. Tutaj poznał osobiście poetę Johanna Rista  (1607–1667) oraz nawiązał kontakt ze śląską poetką Dorotheą Eleonore von Rosenthal (zm. 1642), która uważana jest za model do Rosemundy z powieści” Die Adriatische Rosemund”. W 1642 r. odbył pierwszą podróż do Holandii, która wkrótce stała się jego drugą ojczyzną. Wiosną następnym roku wrócił do Hamburga i 1 maja 1643 r. razem z Dietrichem Petersohnem z Hamburga oraz Hansem von Liebenau z Prus założył towarzystwo językowe „Rosengesellschaft”, nazwane później „Deutschgesinnte Genossenschaft”, którego celem było zachowanie czystości i poprawności języka niemieckiego. Symbolem towarzystwa stała się róża, gdyż pierwsza idea jego założenia powstała w ogrodzie różanym. Już w lipcu 1643 r. Zesen wyjechał do Londynu, skąd końcem miesiąca wrócił do Holandii, gdzie znalazł nowych protektorów i przyjaciół związanych z dworem królewskim. Pracował jako tłumacz i korektor w holenderskim wydawnictwie oraz odbył podróże do Londynu, Paryża i Danii. Od 1648 mieszkał w rodzinnym domu w Priorau. W latach 1649–52 mieszkał w Amsterdamie, gdzie poświęcił się pracy pisarskiej. W 1652 r. udał się na zlecenie miasta Amsterdam na dwór w Dessau, gdzie został przyjaźnie przyjęty i dzięki księżnej mógł brać udział w 1653 r. w sejmie Rzeszy w Ratyzbonie. Jego wygłoszona mowa znalazła uznanie u cesarza Ferdynanda III, który nadał mu tytuł szlachecki. Z Ratyzbony wrócił do Anhalt, gdzie mieszkał do 1655 roku. W tym czasie odbył też podróż do Estonii. W 1655 r. wrócił do Holandii, a w 1667 r., po śmierci przyjaciela, a później zaciekłego wroga Johanna Rista, wyjechał do Hamburga. Nadany mu przez cesarza tytuł palatyńskiego hrabiego dał mu prawo do nadawania poetyckich wieńców laurowych. W następnym roku wrócił do Amsterdamu, gdzie ożenił się z Marie Becker z Stade. Otrzymane do tej pory tytuły cesarskie i książęce nie zapewniały żadnych dochodów. W listach do znajomych i przyjaciół uskarżał się na swoją trudną sytuację finansową i zabiegał o jakiekolwiek wsparcie. Wkrótce po ślubie zamieszkał w Hamburgu, skąd odbył liczne podróże, aby znaleźć jakąś posadę. Jednak wszystkie te próby okazały się bezowocne. W 1674 r. przebywał w Wolfenbüttel, w 1675 r. w Jenie, a lata 1676–79 spędził przeważnie w Hamburgu. W 1679 r. ponownie wyjechał do Holandii, skąd w 1683 r. wrócił do Hamburga, gdzie zmarł 13 listopada 1689 roku.