Oratio saecularis in memoriam Prussiae[...] Rege Poloniae Casimiro... ; Cantate bey dem Jubelfeste... ; Das befreyte Preußen an

Opis dokumentu

Druk łacińsko-niemiecki składa się z trzech tekstów. 1/ Uroczysta mowa (łacina) wygłoszona w z okazji 300 rocznicy inkorporacji Prus do Korony, wygłoszona w Środę Popielcową 27 lutego 1754 r. (pierwszy dzień Wielkiego Postu) przez luterańskiego teologa, historyka, profesora gdańskiego Gimnazjum Gottlieba Wernsdorfa (1717-1774). Oracja wydana została drukiem pod łacińskim tytułem „Oratio saecularis in memoriam Prussiae..” Dokładnie 300 lat od dnia, kiedy kancelaria królewska w Krakowie wydała uroczysty akt wcielenia Prus Krzyżackich do Polski, profesor Wernsdorf przemawiał do znamienitych obywateli miasta, radując się i dziękując Bogu Wszechmocnemu za Łaskę Jego. 2/ Do tekstu dołączona jest kantata (jęz. niemiecki) (S. 49-56) "Cantate bey dem Jubelfeste..." . Tekst kantaty skomponowanej na okoliczność trzechsetnej rocznicy opuszczenia Gdańska przez Krzyżaków. Wydarzenie związane było z powstaniem antykrzyżackim w całych Prusach, które rozpoczęło się w Toruniu i rozlało na pozostałe miasta. Gdańszczanie bunt przeciwko Zakonowi wszczęli 5 lutego 1454 r., zajmując Wielki Młyn, a dwa dni później Rada Miasta oficjalnie wypowiedziała posłuszeństwo suwerenowi. Załoga krzyżacka poddała zamek mieszczanom i opuściła miasto, które 6 marca tegoż roku król Kazimierz Jagiellończyk inkorporował do Polski. O tych wydarzeniach przypomina tekst utworu, do którego muzykę skomponował Johann Balthasar Christian Freißlich – kapelmistrz gdański i kompozytor, uczeń J. S. Bacha, autor około czterdziestu kantat okolicznościowych. 3/ W dalszej części druku dołączony jest wiersz niemiecki (S. 57-70) Friedricha Kleina "Das befreyte Preußen an dem dritten Jubelfeste...". Autor wiersz dedykował Radzie Miasta Gdańska. W tekście ozdobne inicjały oraz winiety. Druk współoprawny (klocek introligatorski), Pol.7.IV.08-Pol.7.IV.27. Format bibliograficzny: 2°. Ekslibris: ex Bibliotheca Rosenbergiana. Pieczątki: 1, 10, 11, 19. Dawne sygnatury: NN.1.Miscell.1. Zewnętrzne oznaczenia: NT, DS. Część krawędzi przycięta - druki różnej wielkości. Typ oprawy (materiał) – papier (obleczenie koloru żółtego); okładzina – tektura; pęknięcie zwięzów między blokiem a oprawą, poluzowanie oprawy, uszkodzenie przegubów; niewielkie deformacje; znaczne zabrudzenia; brak zacieków/zaplamień. W 2010 r. druk poddano konserwacji zachowawczej w ramach projektu „Konserwacja zachowawcza druków XV-XVII w. Biblioteki Elbląskiej”.