Mowa akademicka autorstwa Eusebiusa Meniusa, profesora filozofii na Uniwersytecie w Wittenberdze, poświęcona przemianom historycznym (okresy dziejowe) i przyczynom zmian ustrojowych w państwach. Menius wygłosił ją publicznie na forum uczelni 13 marca 1571 roku. Mowa jest pisana z perspektywy chrześcijańskiej wizji świata, w której Bóg czuwa nad losami ludzkości, uwzględnia jednak osiągnięcia tradycji, szczególnie grecką filozofię (Platon, Arystoteles). Przyczyn zmian Menius dopatruje się w złożoności różnych procesów dziejowych obejmujących zakresem zarówno dzieje kościoła, sytuację polityczną, jak i ekonomiczną danego kraju. Dodatkiem do dzieła jest drugie pismo o tematyce religijnej, w której autor porusza szeroko dyskutowane w XVI wieku zagadnienie usprawiedliwienia przez wiarę wraz z odpowiedzią na pytania postawione w towarzyszącej jej dyskusji przez profesora teologii Caspara Crucigera. Przekonanie, że człowiek nie może osiągnąć zbawienia dzięki dobrym uczynkom, było jednym z kluczowych tez luteranizmu. Dokument współoprawny z innymi drukami (klocek introligatorski), sygn. SD.XVI.818- SD.XVI.824.