Oeuvres de J.B. Poqueiln de Moliere. Tome septieme […]

Opis dokumentu

Oeuvres de J.B. Poqueiln de Moliere (Paryż, 1799) - siódmy tom antologii dzieł francuskiego komediopisarza epoki baroku, aktora i poety, uznawanego na jednego z największych twórców literatury francuskiej i europejskiej Moliera (fre.Molière), a właściwie Jeana Baptistea Poquelina (1622-1673). Jean-Baptiste przyszedł na świat w zamożnym domu, kształcił się w założonym przez jezuitów w 1563 roku Collège de Clermont. Trzynaście lat pracy w wędrownym teatrze pozwoliło mu na osiągnięcie mistrzostwa w konstruowaniu i wystawianiu komedii. Pisząc, łączył walory Commedia dell’arte z tradycjami komedii francuskiej. Po kilkunastu latach tułaczki po prowincji trupa prowadzona przez Moliera osiadła w roku 1658 w Paryżu i zyskała poparcie Ludwika XIV, który swą możną protekcją osłaniał komedianta, zuchwale atakującego błędy i wypaczenia ówczesnego życia. Molier rozwinął tradycyjny rodzaj widowiska komicznego, opartego na niewybrednym humorze sytuacyjnym, i nadał mu godność komedii charakterów, mieszcząc w niej prawdę i wyrazistość studiów psychologicznych świętoszka, libertyna, skąpca, mizantropa, snoba, zazdrośnika, kokietki, hipochondryka, nieszczęśliwie zakochanego etc. Był wielkim realistą, modelował swoich bohaterów na wzór żywych ludzi i ukazywał ich na barwnym tle rzeczywistych stosunków, ale zarazem tak potęgował i uogólniał dominujące cechy charakterów, że stawały się one ponadczasowym, ogólnoludzkim obrazem przywar i słabości człowieczych. Sztuka Moliera była aktem walki przeciw głupocie, zacofaniu, obłudzie i podłości, hipokryzji i zakłamaniu, dawała satyryczny obraz francuskiej obyczajowości XVII wieku i stanowiła zawsze świetny i kipiący żartem argument na rzecz postępu. Śmierć miał aktorską - umarł, tak jak żył, na scenie podczas wystawiania sztuki „Chory z urojenia”. Tom siódmy antologii rozpoczyna „Le Bourgeois gentilhomme”(„ Mieszczanin szlachcicem”) - komedia w pięciu aktach, wystawiona po raz pierwszy w 1670 roku, będąca satyrą na ówczesne mieszczaństwo, przedstawioną w formie słowno-muzycznej. Bogaty mieszczanin Pan Jourdain chce naśladować styl życia arystokracji. W tym celu zamawia eleganckie ubrania i zatrudnia nauczycieli: muzyki, tańca, fechtunku i filozofii. Nauczyciele każą sobie słono płacić za lekcje, a za plecami Jourdaina naśmiewają się z jego braku ogłady. Tymczasem Kleont, starający się o rękę córki Jourdaina Lucylli, zostaje odprawiony ze względu na brak szlacheckiego pochodzenia. Wymyśla, że pod przebraniem, jako członek świty tureckiego muftiego będzie ponownie ubiegał się o rękę Lucylli. Mufti przybywa wraz ze świtą do domu Jourdaina i nadaje mu zmyślony tytuł szlachecki „mamamuszi” aby zaspokoić jego próżność. Jourdain zgadza się na ślub córki z synem tureckiego sułtana, nie wiedząc, że pod tym przebraniem ukrywa się Kleont. Drugi w kolejności utwór to trzyaktowa sztuka, inspirowana komedią antyczną oraz włoską commedia dell’arte „Les Fourberies de Scapin” („Szelmostwa Skapena”), wystawiona po raz pierwszy w 1671 roku. Wydarzenia komedii rozgrywają się w Neapolu, a jej bohaterami są m.in. Oktaw, syn Arganta zakochany w biednej dziewczynie nieznanego pochodzenia Hiacyncie, Leander, syn Geronta i przyjaciel Oktawa, zakochany w młodej Cygance Zerbinecie oraz Skapen, służący Leandra. Dzięki zuchwałym podstępom i intrygom Skapen uzyskuje niezbędne środki dla Oktawa i Leandra od ich ojców. Intrygi Skapena jednak się wydają i szczęśliwe dla amantów zakończenie jest możliwe nie tyle dzięki przemyślnym konceptom i fortelom Skapena, co dzięki zaskakującemu odkryciu, iż Hiacynta jest zaginioną córką Geronta, a Zerbineta córką Arganta, porwaną przez Cyganów w dzieciństwie. Tom wieńczy pięcioaktowa tragedia - balet (tragédie et ballet) „Psyché”(„Psyche”), napisana wspólnie z Pierrem Corneillem i Philippem Quindult, po raz pierwszy wystawiona w 1671 roku, której fabuła oparta jest na historii Kupidyna i Psyche ze Złotego Osła, napisanej przez rzymskiego pisarza Apulejusza.