Neuer und Alter Kunst- und Tugend- Calender auff das 1716. Jahr Chirsti. Worinnen gantz gewisse dinge, von dem Lauff der Sonnen/Monds, und dessen Vierteln vorher gesagt; auch ungewisse von der zukünfftigen Witter- und Veränderung der Lufft, [...]

Opis dokumentu

Kalendarz sztuk i cnót na rok 1716 autorstwa gdańskiego profesora matematyki Paula Patera, wykładającego w Gimnazjach Akademickich w Toruniu i Gdańsku. Badacz ten od 1698 roku drukował, najpierw w Toruniu, następnie w Gdańsku, kalendarze niemieckojęzyczne (Neuer und alter Kunst- und Tugend-Calender) oraz polskojęzyczne (Gospodarski kalendarz). W kalendarzu z 1716 P. Pater popularyzuje ówczesny stan wiedzy z zakresu astronomii i szeroko pojętej nauki, opisując zjawiska astronomiczne takie jak ruch słońca, księżyca i innych ciał niebieskich po nieboskłonie. W drugiej części kalendarza, tzw. prognostikonie, autor przedstawia opisy klęsk żywiołowych, nawałnic i anomalii pogodowych jakie przetoczyły się przez świat. Opisy anomalii pogodowych zebrane są w zbiorach pokrywających się z porami roku. Za przykład takowych niezwykłych warunków pogodowych mogą posłużyć opisy nawałnic z gromobiciem do jakich doszło jesienią 1676 w Anglii, Pomorzu w 1636 czy Gdańsku w 1699 roku. Przytoczone opowieści mają charakter egzemplów, umoralniających opowieści i ukazywały się również w innych wydanych przez Patera kalendarzach.

Projekt „Digitalizacja, opracowanie i udostępnianie starodruków Biblioteki Elbląskiej” w ramach programu MKiDN Kultura cyfrowa 2019. „Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury”.