Neue Probleme der vergleichenden Erdkunde als Versuch einer Morphologie der Erdoberfläche

Opis dokumentu

Neue Probleme der vergleichenden Erdkunde als Versuch einer Morphologie der Erdoberfläche (Lipsk, 1870) - pierwsze wydanie ważnej pracy stanowiącej wkład w rozwój nauk geograficznych, dotyczącej geomorfologii (morfologii) powierzchni ziemi, której autorem jest niemiecki geograf, antropolog, publicysta i redaktor Oscar Ferdinad Peschel (1826-1875). Geomorfologia zajmuje się opisem form powierzchni Ziemi, bada ich genezę, rozwój i rozmieszczenie, określa także ich wiek. Jest traktowana jako dziedzina geografii fizycznej, wiąże się ściśle z geologią, hydrologią, klimatologią, gleboznawstwem, geografią roślin (fitogeografią) oraz geografią człowieka (antropogeografią). Geomorfologia jako samodzielna dyscyplina geograficzna wyodrębniła się na pocz. XIX w. pod nazwą morfologii. Początkowo zajmowała się tylko opisem (morfografia) i pomiarem (morfometria) form rzeźby powierzchni Ziemi. Zasada aktualizmu geologicznego skłoniła badaczy do wyjaśniania pochodzenia form rzeźby i do przyjęcia poglądu, że rzeźba powierzchni Ziemi jest wynikiem ścierania się antagonistycznych sił działających na skorupę ziemską z zewnątrz (procesy egzogeniczne) oraz mających źródło we wnętrzu Ziemi (procesy endogeniczne). Autor książki od 1845 roku studiował prawo i historię w Heidelbergu i Lipsku. Po zdanym w sierpniu 1848 egzaminie prawniczym doktoryzował się we wrześniu na uniwersytecie w Jenie. Zabiegał o stanowisko Privatdozenta w Berlinie i przy tej okazji miał styczność z wydarzeniami rewolucji marcowej, o których informował jako korespondent, a od 1850 jako redaktor liberalnej gazety „Augsburger Allgemeine Zeitung”. Rozpoczynające się w Saksonii i Prusach prześladowania demokratów skłoniły go do zamieszkania w Bawarii. Do 1854 pracował jako redaktor w wydawnictwie Cotta w Augsburgu i od 1854 kierował tygodnikiem „Das Ausland”, będącym wówczas jedynym czasopismem geograficznym w Niemczech, które poruszało także tematy gospodarcze, polityczne i literackie. W 1858 roku Peschel został członkiem korespondencyjnym Bawarskiej Akademii Nauk. W 1871 został profesorem geografii na nowo utworzonej Katedrze Geografii na Uniwersytecie Lipskim. Krótko przed śmiercią, bo dopiero 30 grudnia 1874, został członkiem Saksońskiej Akademii Nauk w Lipsku. Oscar Peschel zreformował geografię jako dziedzinę akademicką, opracował jej fizyczno-geograficzne, gospodarczo-geograficzne i regionalne podstawy. Razem z Richardem Andree (1835–1912) wydał pierwszy atlas narodowy Niemiec Physisch-Statistischen Atlas des Deutschen Reiches (1876-78). Szacunek do Oscar Peschela jako publicysty geograficznego, którego pisma przetłumaczono na kilka języków obcych, przyczynił się istotnie do uznania geografii jako dyscypliny naukowej i geomorfologii jako jej części. Zajmował się także historią geografii i odkryć geograficznych, etnografią, etnologią i antropologią. W Publikacji „The races of man : and their geographical distribution” (1876) przedstawił klasyfikację ras ludzkich, która obecnie jest przestarzała, ale wówczas była zgodna ze stanem ówczesnej nauki. Podzielił ludzkość na 7 ras głównych: mongoloidalną (Mongoliden), australijską (Australiden), drawidyjską (Drawiden), buszmeńską (Buschleute), murzyńską (Negroide), śródziemnomorską (mediterrane Rasse) i kaukaską (kaukasische Rasse). Publikacja dedykowana Ludwikowi II (1845-1886),znanemu również jako Ludwik Szalony lub Bajkowy Król - królowi Bawarii w latach 1864-1886.