Nathan der Weise. Ein dramatisches Gedicht, in fünf Aufzügen [...]

Opis dokumentu

Nathan der Weise (pol.Natan Mędrzec) - poemat dramatyczny w klasycznym układzie pięcioaktowym opublikowany w 1791 roku w Berlinie. Autorem dramatu jest Gotthold Ephraim Lessing (1729-1781) – niemiecki estetyk, dramaturg, pisarz, krytyk i teoretyk literacki epoki oświecenia, reformator teatru niemieckiego i jeden z najważniejszych autorów dramatycznych tamtego okresu. Głównymi tematami utworu są humanitaryzm, tolerancja religijna, krytyka uprzedzeń, ale i hierarchii kościelnej. Humanistyczne przesłanie dramatu streszcza obrazowo słynna przypowieść o pierścieniu z trzeciego aktu, której głównym przesłaniem jest równorzędność wszystkich religii, o ile służą one dobru człowieka i rzeczywiście dobro to same czynią. Jest ona wezwaniem do bezinteresownej miłości bliźniego oraz zarzucenia jałowych sporów religijnych. Głównym bohaterem dramatu jest Natan, znany i powszechnie ceniony za swą mądrość Żyd, który po powrocie z podróży handlowej dowiaduje się, że jego córka Recha została uratowana z płonącego domu przez młodego templariusza Curda von Stauffen. On z kolei zawdzięcza życie muzułmańskiemu władcy Saladynowi. Miejscem akcji jest średniowieczna Jerozolima, miasto, w którym splatają się trzy wielkie systemy religijne: islamski, żydowski i chrześcijański. Pierwszy z nich uosabia sułtan Saladyn, drugi – tytułowy Natan, trzeci – katolicki patriarcha Jerozolimy. Głoszone idee, deklarowane prawdy i jedynie słuszne poglądy poddawane są mocnej weryfikacji przez życie. Powodem konfliktów sumienia jest Recha. Wychowuje ją Żyd, a ona, jak się okazuje, jest chrześcijanką. W opinii rzymskokatolickiego dostojnika Natanowi grozi za to śmierć. Pojawia się też pytanie, czy Rechę może poślubić młody templariusz, który uratował jej życie. Utwór jest literacką reakcją Lessinga na utratę syna i śmierć żony na przełomie 1777 i 1778 roku. Przyjmuje się, że pierwowzorem postaci Natana był żydowski przyjaciel Lessinga Moses Mendelssohn zaś uosobieniem negatywnej postaci dramatu patriarchy Jerozolimy był luterański teolog i pastor Johann Melchior Goeze, z którym Lessing prowadził w latach 1774-1780 zażarte spory teologiczne.