Lucians von Samosata Sämtliche Werke. Aus dem Griechischen übersetzt und mit Anmerkunkungen und Erläuterungen versehen von C. M. Wieland. Dritter Theil

Opis dokumentu

Lucians von Samosata Sämtliche Werke.… (Lipsk; 1788) - trzecia część niemieckojęzycznego przekładu dzieł zebranych Lukiana z Samosat(-y). Lukian z Samosat, gr. Lukianós, łac. Lucianus był rzymskim retorem i satyrykiem, piszącym po grecku sofistą, uważanym za twórcę satyry społecznej. Pod jego imieniem zachowało się 79 utworów prozaicznych, 2 parodie tragiczne oraz 53 epigramy (nie wszystkie autentyczne). Najwcześniejsze są pisma retoryczne na temat mitologiczne i historyczne, czasem ujęte w formę fikcyjnych mów sądowych. Jego najdojrzalszym i najbardziej charakterystycznym dziełem są dialogi, zwłaszcza dialogi satyryczne, których większość powstała w Atenach. Zamiłowanie do tej właśnie formy przejął m.in. z praktyki zawodowych retorów, uczących wygłaszać mowy „za” i „przeciw” w fikcyjnych procesach sądowych. Ponad 35 jego utworów ma formę dialogu lub zbliżoną do niej. Kunsztu budowania dialogu nauczył się od Platona. Cechował go niezwykły polot i żywość wyobraźni. Był ogromnie oczytany, z wielką swobodą korzystał z bogatych tradycji literatury greckiej. Zaskakiwał bogactwem motywów, ciętym dowcipem i bystrością obserwacji. Bawił czytelnika uciesznymi scenkami, demaskował szarlatanów, po mistrzowsku kreślił satyryczne sylwetki. Poddawał ostrej krytyce ówczesne życie i ludzi, piętnował pogoń za majątkiem, nierówności klasowe, szydził z filozofów, antropomorficznych bóstw i przesądów. Był wytrawnym stylistą, niektórzy krytycy i uczeni uznają go za najgenialniejszego stylistę wszystkich czasów. Jego dzieła filozoficzne, teologiczne i literackie wywarły trwały wpływ na kulturę europejską i do dziś zachwycają erudycyjną kpiną i walorami retorycznymi .Do wytrwałych entuzjastów jego pism należeli m.in. Erazm z Rotterdamu (1466 lub 1467-1536), Friedrich Schiller (1759-1805), Johann Wolfgang von Goethe (1749-1832) czy Christoph Martin Wieland (1733-1813). To właśnie Wieland jest autorem niniejszego, opatrzonego bogatymi komentarzami i objaśnieniami, niemieckojęzycznego przekładu dzieł zebranych Lukiana z Samosat. Część trzecia opracowania zawiera kilkanaście utworów Lukiana, wśród których znajdują się m.in.: Saturnalia - tryptyk składający się z trzech części Rozmowa z Kronosem, Kronosolon i Korespondencja z Kronosem. Dialog z przewagą opowiadania na temat święta Kronosa (rzymskie Saturnalia). Część pierwsza: Skarga na niesprawiedliwość wobec biedoty. Część druga: Ogłoszenie nowych praw. Część trzecia: Korespondencja bogaczy z Kronosem. Lukian przybiera oportunistyczną postawę wobec bogaczy, jest rzecznikiem biedoty, ale zarazem ich krytykiem. Wątek był kontynuowany przez Lukiana w innym niezwykle humorystycznym utworze - Sen, czyli Kogut, gdzie autor dowodzi, że żywot i dola biednego jest lepsza, niż bogacza, którego dręczą troska i niepokój o swój majątek. W dalszej kolejności materiał zawiera również Rozmowy Heter (Hetairikoi Dialogoi; gr. Ἑταιρικοὶ διάλογοι; niem. Hetärngespräche) - zbiór piętnastu dialogowych miniatur, zawierających niepowiązane ze sobą sceny rodzajowe, których tematyka dotyczy skarg Heter na swoich kochanków, ich ożenku, zerwania z biednym kochankiem, konkurentek, odwodzenia od miłostek młodych kochanków przez ich nauczycieli, odzyskania niewiernego kochanka etc. W niniejszym przekładzie Wielanda, piąty dialog został pominięty, ze względu na temat miłości homoseksualnej. Część trzecią uzupełniają: Der Cyniker; Alexander oder der falsche Prophet (Aleksander, czyli Fałszywy Prorok) - utwór o oszuście Aleksandrze, zakładającym wyrocznię i tworzącym kult nowego boga Glykona; Das Lenensende des Peregrinus (O śmierci Peregrina) - o wędrownym hochsztaplerze i szarlatanie, przebywającym przez pewien czas wśród chrześcijan; Bachus; Herodotus oder Aetion etc.