Lucians von Samosata Sämtliche Werke. Aus dem Griechischen übersetzt und mit Anmerkunkungen und Erläuterungen versehen von C. M. Wieland. Erster Theil

Opis dokumentu

Lucians von Samosata Sämtliche Werke.… (Lipsk; 1788) - pierwsza część niemieckojęzycznego przekładu dzieł zebranych Lukiana z Samosat(-y). Lukian z Samosat, gr. Lukianós, łac. Lucianus był rzymskim retorem i satyrykiem, piszącym po grecku sofistą, uważanym za twórcę satyry społecznej. Pod jego imieniem zachowało się 79 utworów prozaicznych, 2 parodie tragiczne oraz 53 epigramy (nie wszystkie autentyczne). Najwcześniejsze są pisma retoryczne na temat mitologiczne i historyczne, czasem ujęte w formę fikcyjnych mów sądowych. Jego najdojrzalszym i najbardziej charakterystycznym dziełem są dialogi, zwłaszcza dialogi satyryczne, których większość powstała w Atenach. Zamiłowanie do tej właśnie formy przejął m.in. z praktyki zawodowych retorów, uczących wygłaszać mowy „za” i „przeciw” w fikcyjnych procesach sądowych. Ponad 35 jego utworów ma formę dialogu lub zbliżoną do niej. Kunsztu budowania dialogu nauczył się od Platona. Cechował go niezwykły polot i żywość wyobraźni. Był ogromnie oczytany, z wielką swobodą korzystał z bogatych tradycji literatury greckiej. Zaskakiwał bogactwem motywów, ciętym dowcipem i bystrością obserwacji. Bawił czytelnika uciesznymi scenkami, demaskował szarlatanów, po mistrzowsku kreślił satyryczne sylwetki. Poddawał ostrej krytyce ówczesne życie i ludzi, piętnował pogoń za majątkiem, nierówności klasowe, szydził z filozofów, antropomorficznych bóstw i przesądów. Był wytrawnym stylistą, niektórzy krytycy i uczeni uznają go za najgenialniejszego stylistę wszystkich czasów. Jego dzieła filozoficzne, teologiczne i literackie wywarły trwały wpływ na kulturę europejską i do dziś zachwycają erudycyjną kpiną i walorami retorycznymi. Do wytrwałych entuzjastów jego pism należeli m.in. Erazm z Rotterdamu (1466 lub 1467-1536), Friedrich Schiller (1759-1805), Johann Wolfgang von Goethe (1749-1832) czy Christoph Martin Wieland (1733-1813). To właśnie Wieland jest autorem niniejszego, opatrzonego bogatymi komentarzami i objaśnieniami, niemieckojęzycznego przekładu dzieł zebranych Lukiana z Samosat. Część pierwsza opracowania zawiera obszerny wstęp traktujący o życiu, charakterze i twórczości Lukiana z Samosat oraz jedenaście utworów, wśród których znajdują się m.in.: autobiograficzne dzieło Lucians Traum; dialog Timon, w którym dostrzec można echa komedii attyckiej; Nigrinus - utwór wzorowany na platońskiej Biesiadzie; Ikaromenippus oder die Luftreise - dialog o tematyce fantastycznej, (pewien filozof, który koniecznie chce udowodnić, że Ziemia jest okrągła, leci na Księżyc, wziąwszy jedno skrzydło od sępa, a drugie od orła); zaliczane do grupy dzieł antyreligijnych Der Lügenfreund oder der Unglaubige (Chory na podagrę bogacz zostaje odwiedzony przez przyjaciół, filozofów (platonik, perypatetyk, stoik i pitagorejczyk). Opowiadają mu historyjki o duchach i strachach, a całość można uznać za wyjątkowe obśmianie wiary w nieśmiertelną duszę); Das Schiff oder die Wünsche - cyniczną krytykę przewrotności ludzkich rojeń i życzeń etc.