Kirchenordnung wie es mit den gemeinen Gebeten ...

Opis dokumentu

Zbiór modlitw luterańskich przeznaczonych na różne okresy roku liturgicznego, uroczystości (m. in. zaślubiny) oraz w poszczególnych intencjach (o pokój, dobrą pogodę), a także modlitw o rodowodzie biblijnym (modlitwa Azariasza wrzuconego do rozpalonego pieca za wiarę w jedynego Bogai modlitwa króla Judy Manassesa). Druk zawiera także kilka wersji wyznania lub tzw. symbolu wiary – apostolski, nicejski (z podkreślonym dogmatem o Trójcy Św. na znak sprzeciwu wobec herezji ariańskiej) i przypisywany św. Ambrożemu i Augustynowi. Druk należał do tzw. „porządków kościelnych” (Kirchenordnungen) lub agend, regulujących zgodnie z Konfesją Augsburską kwestie dotyczące sprawowania nabożeństw, udzielania sakramentów, obsadzania stanowisk kościelnych etc., choć w tym przypadku tytuł jest raczej mylący, gdyż druk zawiera zasadniczo tylko modlitwy i czytania liturgiczne. Porządki kościelne dla Elbląga wydawane były trzykrotnie: w 1612, 1682 i 1767. Na końcu druku rękopis z aklamacjami i wersetami przeznaczonymi do odśpiewania przez czytaniem z ewangelii na uroczystości Wniebowstąpienia, Trzech Króli, Wielkanocy, nawiedzenia Elżbiety przez Maryję i wspomnienie św. Jana Chrzciciela, z ordynacją dotyczącą elbląskiego szpitala Św. Ducha oraz katalogiem niewiadomego księgozbioru, składającego się głównie z poloników (Biblia polonicom, Postylla domowa). W tekście marginalia oraz ozdobniki drukarskie: inicjały, winiety. Na przedniej oprawie tłoczenia: T.S.S ; na tylnej okładzinie tłoczenia: ANNO 1709. W druku rękopiśmienna zapiska - znak własnościowy Rhode ... kirchen. Na wewnętrznej stronie okładziny zapiski rękopiśmienne. Format bibliograficzny: 4. Pieczątki: 3, 7, 10, 11. Dawne sygnatury: UU.8, Ef 1000. Zewnętrzne oznaczenia: TT, TD. Krawędzie przycięte - barwione (złocone); typ oprawy (materiał) - czarna skóra (tłoczenia złocone); okładziny - deski ; zapinki - mosiężne z bolcem na skórzanych paskach; pęknięcie zwięzów między blokiem a oprawą; poluzowanie oprawy, uszkodzenie przegubów; niewielkie deformacje; niewielkie zagniecenia, ubytki lub przedarcia. Brak druku lub pustych kart na końcu woluminu. W 2010 r. druk poddano konserwacji zachowawczej w ramach projektu „Konserwacja zachowawcza druków XV-XVII w. Biblioteki Elbląskiej”.