[Kirchenordnung wie es mit den gemeinen Gebeten ...]

Opis dokumentu

Zbiór modlitw luterańskich przeznaczonych na różne okresy roku liturgicznego, uroczystości (m. in. zaślubiny) oraz w poszczególnych intencjach (o pokój, dobrą pogodę), a także modlitw o rodowodzie biblijnym (modlitwa Azariasza wrzuconego do rozpalonego pieca za wiarę w jedynego Bogai modlitwa króla Judy Manassesa). Druk zawiera także kilka wersji wyznania lub tzw. symbolu wiary – apostolski, nicejski (z podkreślonym dogmatem o Trójcy Św. na znak sprzeciwu wobec herezji ariańskiej) i przypisywany św. Ambrożemu i Augustynowi. Znakiem czasu są modlitwy o wsparcie Boże w wojnach z Księstwem Moskiewskim,Turkami i Tatarami. Druk należał do tzw. „porządków kościelnych” (Kirchenordnungen) lub agend, regulujących zgodnie z Konfesją Augsburską kwestie dotyczące sprawowania nabożeństw, udzielania sakramentów, obsadzania stanowisk kościelnych etc., choć w tym przypadku tytuł jest raczej mylący, gdyż druk zawiera zasadniczo tylko modlitwy i czytania liturgiczne. Na końcu druku rękopis (1701 z późniejszymi dopiskami?) – będący rzeczywistym „porządkiem kościelnym” (Kirchenordnung) dla Elbląga, zawierającym także wykazy duchowych poszczególnych parafii ewangelickich w mieście. Porządki kościelne dla Elbląga wydawane były trzykrotnie: w 1612, 1682 i 1767. W druku brak karty tytułowej. W tekście marginalia, ozdobniki drukarskie: inicjały, winiety. Na przedniej oprawie tłoczenia: 1701 C. M. 1677; na tylnej okładzinie tłoczenia: CGMP 1703. W druku rękopiśmienna zapiska - znak własnościowy: Abraham Grubnau Sum Christiani Godofredi Martini.... Format bibliograficzny: 4. Pieczątki: 1, 3, 7, 10, 20. Dawne sygnatury: UU.8, Ef 999. Zewnętrzne oznaczenia: TD, TDT. Krawędzie przycięte - złocone; typ oprawy (materiał) - brązowa skóra; okładziny - tektura (zdobienia oprawy - tłoczenia złocone). Konstrukcja – połącz. oprawy z blokiem: stan dobry; niewielkie deformacje; niewielkie przedarcia / ubytki; znaczne zabrudzenia; znaczne zacieki / zaplamienia; niewielkie ubytki spowodowane przez owady. W 2010 r. druk poddano konserwacji zachowawczej w ramach projektu „Konserwacja zachowawcza druków XV-XVII w. Biblioteki Elbląskiej”.