Johannes Gutenberg. Sein Leben und sein Werk

Opis dokumentu

Johannes Gutenberg. Sein Leben und sein Werk (Berlin, 1939) - biografia twórcy nowoczesnej metody drukowania i człowieka odpowiedzialnego za upowszechnienie książek Johannesa Gutenberga (ok.1400-1468), w opracowaniu niemieckiego bibliotekarza, archiwisty, historyka, wieloletniego dyrektora Muzeum Gutenberga w Moguncji, założyciela i redaktora rocznika „Gutenberg-Jahrbuch” Aloysa Leonharda Ruppela (1882-1977). Mimo, że Jan Gutenberg jest prawdopodobnie jedną z najbardziej rozpoznawalnych postaci XV wieku, na temat jego życia i działalności nie zachowało się wiele wiarygodnych źródeł. Johannes Gutenberg urodził się około 1400 roku w Moguncji w rodzinie niemieckich kupców. Był złotnikiem i szlifierzem drogich kamieni, biegłym w zakresie mincerstwa i obróbki metali. Zapewne te umiejętności, jak i wiedza, którą posiadał, przyczyniły się do stworzenia przez niego techniki drukarskiej. Wieloletnie próby i kosztowne eksperymenty pozwoliły wynaleźć mu sposób odlewania czcionek, które mogły być wielokrotnie używane do składania i odbijania różnych tekstów. Gutenberg opracował także nowy model prasy drukarskiej oraz podstawowe zasady składu tekstu. Prasa drukarska pozwalała szybko, jak na tamte czasy, wykonywać odbitki tekstu. Oczywiście, w porównaniu do dzisiejszych możliwości technicznych tempo pracy w drukarni Gutenberga było bardzo powolne. Jednak był to nadzwyczajny wynalazek, biorąc pod uwagę, że średniowiecznemu mnichowi skrybie przepisanie odręczne jednej księgi zajmowało czasami nawet połowę życia, a gotowy przepisany rękopis trafiał tylko do najbogatszych. Gutenberg opracował także optymalną farbę drukarską, będącą mieszaniną sadzy i oleju lnianego, która pozostawała w użyciu aż do XIX wieku. Za datę wynalezienia druku (ruchomej czcionki) uznaje się rok 1450. Pierwszą księgą, jaką Gutenberg wydrukował, była Biblia (tzw. Biblia Gutenberga), 42-wierszowa, wydana w 1455 określana mianem arcydzieła sztuki typograficznej Została ona wydrukowana w nakładzie około 180 egzemplarzy. Do czasów współczesnych zachowało się kilkadziesiąt woluminów dzieła. Księgi te są w różnych zakątkach świata. W Polsce znajduje się jeden egzemplarz Biblii w Bibliotece Seminarium Duchownego w Pelplinie. Biblia Gutenberga, czyli pierwsze pismo święte wydane drukiem, uważana jest za najcenniejszą książkę na świecie. Pomimo wielkiego sukcesu, jakim był wynalazek druku, Gutenberg całe życie borykał się z kłopotami finansowymi. Innowacja nie przyniosła mu korzyści majątkowych. Zadłużył się u swojego wspólnika Jana Fusta, a ten wytoczył mu proces o zwrot pożyczki. Gutenberg po przegranej musiał przekazać mu drukarnię. O dalszych losach Gutenberga, po utracie w 1455 stworzonego przez siebie warsztatu drukarskiego na rzecz Fusta niewiele wiadomo, poza tym, że od 1465 należał do dworu arcybiskupa Moguncji, Adolfa von Nassau, zapewne zajmując się wciąż techniką drukarską, o czym świadczy pozostały po jego śmierci sprzęt. Gutenberg zmarł w biedzie i zapomnieniu 3 lutego 1468 w Moguncji.