Herrn David Hume, Esqv. Sittenlehre der Gesellechaft. Als dessen vermischter Schriften. Dritter Theil

Opis dokumentu

Herrn David Hume, Esqv. Sittenlehre der Gesellechaft… (Hamburg, Lipsk 1754) - część trzecia niemieckojęzycznego przekładu wybranych esejów i pism, podejmujących zagadnienie szeroko pojętej moralności i cnót moralnych, autorstwa szkockiego filozofa, historyka i ekonomisty Davida Hume’a (1711-1776). Urodzony w Edynburgu, już w 1723 roku wstąpił na uniwersytet w rodzinnym mieście, gdzie poznał filozofię grecką i rzymską. Studia prawnicze, które odbywał, zniechęciły go do prawa i filozofii. W roku 1734 wyjechał do Francji i osiadł w La Fleche - miejscowości, w której swego czasu uczył się Kartezjusz. Tam napisał swoje pierwsze, przełomowe dzieło: „Traktat o naturze ludzkiej”. W 1737 udał się do Londynu, gdzie dwa lata później dzieło to wydał. Rozczarowany zupełnym brakiem reakcji na swoją publikację Hume oddał się studiom historycznym i ekonomicznym. W roku 1744 ubiegał się o katedrę filozofii moralnej w w Edynburgu, ale bezskutecznie. Po tym niepowodzeniu Hume zajął się polityką. Jako sekretarz St. Claira - kierownika wojskowej misji do Turynu i Wiednia - zwiedził Hume znaczną część Europy. Po powrocie zajął się pisarstwem, jeszcze raz starając się o posadę uniwersytecką - tym razem w Glasgow. I tym razem został odrzucony, ale niebawem otrzymał posadę bibliotekarza w Edynburgu i pełnił tę funkcję do 1757 roku. Następnie wyjechał do Londynu. Po zakończeniu wojny francusko - angielskiej został sekretarzem ambasady angielskiej we Francji. Tam też poznał wielu wybitnych filozofów i uczonych. Powrócił do Anglii w 1765 roku w towarzystwie Jana Jakuba Rousseau. Resztę życia spędził spokojnie, kupił dom w Edynburgu i zamieszkał tam ze swoją siostrą. W 1775 roku, na rok przed śmiercią, odczuwając poważne dolegliwości zdrowotne napisał autobiografię. Współcześni widzieli w nim sceptyka i ateistę, dziś uważa się go za prekursora nauk kognitywnych i filozofii zorientowanej naturalistycznie. Był przedstawicielem sensualizmu, sceptycyzmu pragmatycznego i agnostycyzmu. Zakładał krytykę pojęcia substancji, przyczynowości i siły. W ekonomii popierał wolny handel i krytykował merkantylizm. Za życia znany głównie jako historyk - popularyzator historii średniowiecznej Anglii. Od XIX w. pamiętany przede wszystkim jako filozof. Ceniony przez socjologów i przedstawicieli innych nauk społecznych, głównie za przemyślenia dotyczące metodologii nauk empirycznych i rozróżnienie sądów o faktach i wartościach. W niniejszej części, znajdują się prace prezentujące filozofię moralną i zasady moralne wyznawane przez Hume’a. Jego koncepcja moralności wywarła wpływ na wielu innych uczonych. Z jednej strony, czerpali z niego zwolennicy liberalizmu w stylu Adama Smitha, a z drugiej - utylitaryzmu, np. John Stuart Mill. Sceptycyzm, pogląd na religię i idea osobistego doświadczenia wpłynęły na samego Immanuela Kanta, a empiryzm - na Auguste Comte’a. Głównym celem badań Hume'a nad moralnością było poszukiwanie i odnajdywanie podstaw i uniwersalnych zasad moralności. Zasady, na których opiera się moralność człowieka, to według Hume'a dobroć, życzliwość, sprawiedliwość, użyteczność społeczna, poczucie człowieczeństwa etc. Rozważał, co jest źródłem zasad moralnych: umysł czy uczucia. Twierdził, że "uczucie" odgrywa fundamentalną rolę w poznaniu zasad moralnych, a uczucia moralne decydują o tym, że czyn człowieka jest godny aprobaty lub nagany.