Hendecas Positionum ex 3. lib. Pol. Arist. De Fundamento Reipublicae, & in specie De Monarchia, quam ...

Opis dokumentu

Druk zawiera jedenaście tezoracji uczniowskiej autorstwa Wawrzyńca Krzysztofa Somnitza (1612-1678) – ucznia gimnazjum toruńskiego, dotyczącej istoty państwa i prawa. Poruszone są m. in. kwestie arystotelesowskiej politei – modelu państwa idealnego, trzech wyróżnianych w starożytnej Grecji form ustrojowych – tyranii, oligarchii i demokracji, kontrastu między tyranią a republiką (jako przykłady rządów tyranów przywołuje Somnitz m. in. panowanie Licyniusza, Nerona, Tarkwiniusza Pysznego, Kaliguli i Karakalli), możliwości dziedziczenia przez kobiet tronu oraz – szerzej – rządów kobiet (ginokracji) (za przykład przywołane są tu m. in. mityczne Amazonki, Pulcheria – cesarzowa bizantyjska, święta, wywierająca duży wpływ na życie polityczne i religijne cesarstwa, legendarna Wanda, królowa Palmyry Zenobia, walcząca z Rzymem, a także kobiety biblijne, słynące z rozumu i męstwa, uczestniczki wydarzeń politycznych – Debora, Judyta, Estera i Abigaile). Z literatury powołuje się Somnitz na prace politologiczne Justusa Lupsiusa – jednego z wybitniejszych znawców języka, historii i kultury starożytnego Rzymu. Respondent nie uwzględnia stosunków polskich, ale wspomina o ustroju moskiewskim, jest przy tym zwolennikiem demokracji.  Po ukończeniu studiów Wawrzyniec K. Somnitz był (od 1655) kanclerzem zarządu Pomorza i piastował szereg innych funkcji, co umożliwiły mu na równi koneksje i staranne wykształcenie. Popis oratorski Somnitza, wygłoszony 15 stycznia 1631,  przygotowany był pod kierunkiem wymienianego na karcie tytułowej druku Bazylego Zölnera z Lipska (1580-1658)  – konrektora w gimnazjum w Toruniu. Druk 6 kart. Na odwrocie karty tytułowej dedykacja dla księżnej Jadwigi Brunszwickiej (1595-1650), która zasłynęła jako fundatorka gimnazjum w Szczecinku (ojciec respondenta był sędzią grodzkim i radcą na dworze księżnej rezydującej w tymże mieście). Druk współoprawny (klocek introligatorski), sygn. Pol.7.II.5637- Pol.7.II.5666. Format bibliograficzny: 4°. Pieczątki: 1, 10, 11, 18. Dawne sygnatury: H.6.Miscell.3. Zewnętrzne oznaczenia: DT, DS.  Typ oprawy (materiał) – biały pergamin (oprawa z japem) ; obleczenie - karta z rękopisu ; oprawa - niewielkie deformacje, średnie zabrudzenia ; niewielkie ubytki spowodowane przez owady. W 2010 r. druk poddano konserwacji zachowawczej w ramach projektu „Konserwacja zachowawcza druków XV-XVII w. Biblioteki Elbląskiej”.