Gründliche Darstellung Differenzial- und Integral-Rechnung nach der eigenen Idee ihres Erfinders; nebst vorangehender Prüfung der sonst gewöhnlichen Erklärungsarten dieser Wissenschaft

Opis dokumentu

Gründliche Darstellung Differenzial- und Integral-Rechnung… (Królewiec, 1817) - publikacja opisująca i wyjaśniająca rachunek różniczkowy i całkowy według stanu ówczesnej wiedzy, w opracowaniu niemieckiego teologa, przyrodnika, matematyka, fizyka i geologa Ernsta Friedricha Wrede (1766-1826). Niewiele wiadomo o pochodzeniu i edukacji autora. Przypuszcza się, że pochodził z rodziny szlacheckiej, a kształcił się w Greifswaldzie, Halle i Berlinie. Był proboszczem w Jasenitz na Pomorzu Zachodnim. Tytuł profesora otrzymał w 1797 r. (z obietnicą zatrudnienia w Berlinie), a następnie był profesorem w Friedrich-Wilhelm-Gymnasium w Berlinie. W 1801 roku został honorowym członkiem Towarzystwa Przyjaciół Nauk Przyrodniczych w Berlinie. W 1806 przyjął posadę profesora matematyki i fizyki na Uniwersytecie w Królewcu. Tutaj też brał udział w pracach organizacyjnych uczelni i był w semestrze letnim 1810 i 1822 prorektorem macierzystej uczelni. W okresie pruskiej reformy oświaty był czasowo członkiem powołanej w 1810 r. Wissenschaftliche Deputation w Królewcu, która miała przeprojektować szkolnictwo w duchu neohumanizmu. Najważniejszą i przełomową pracą autora jest „Geologische Resultate aus Beobachtungen über einen Theil der südbaltischen Länder” prezentującą geologiczne wyniki z obserwacji części krajów południowego Bałtyku, którą poprzedził wyczerpującym i systematycznym przedstawieniem podstawowych zasad aktualizmu w geologii. Rachunek różniczkowy i całkowy to współcześnie podstawowy dział analizy matematycznej, badający pochodne i całki funkcji zmiennej rzeczywistej lub zespolonej. Podstawy rachunku różniczkowego i całkowego zostały odkryte mniej więcej ok. 1670 r. niezależnie przez angielskiego fizyka i matematyka Isaaca Newtona (1642 – 1727) oraz niemieckiego filozofa i matematyka Gottfrieda Wilhelma Leibniza (1646 – 1716). Jednak idee rachunku różniczkowego i całkowego można znaleźć we wcześniejszych pracach wielu matematyków (nawet w pracach Archimedesa – III w. p.n.e.). Rachunek różniczkowy i całkowy opiera się na dwóch podstawowych operacjach: różniczkowaniu i całkowaniu. Różniczkowanie odnosi się przede wszystkim do zagadnień związanych z prędkością, przyspieszeniem, nachyleniem, krzywizną krzywych itp. Całkowanie zaś wiąże się z obliczaniem pól powierzchni, objętości, z pojęciem środka ciężkości i z wieloma innymi ogólnymi zagadnieniami, które dotyczą całości w takiej lub innej postaci. W pewnych warunkach operacje, tj. różniczkowanie i całkowanie są ze sobą związane. Mówi się, że są wobec siebie wzajemnie odwrotne. Rachunek różniczkowy i całkowy dostarcza wielu skutecznych procedur obliczeniowych, które pozwalają na wręcz automatyczne rozwiązywanie problemów, jakie bez tych narzędzi byłyby trudne, a nawet niemożliwe. Obecnie wiedza ta wchodzi w skład działu matematyki zwanej analizą matematyczną. Stanowi ona podstawowy język zarówno nauk przyrodniczych, jak i techniki. W trakcie intensywnych prac nad rachunkiem różniczkowym i całkowym narodził się inny, najbardziej użyteczny dział matematyki - równania różniczkowe. Już u Newtona można znaleźć potwierdzenie, że równania różniczkowe umożliwiają matematyczne modelowanie praw przyrody. Następcy Newtona korzystali z jego wielkiej przenikliwości i rozwijali jego pomysły w mechanice nieba, teorii sprężystości, nauce o cieple, świetle i dźwięku – fundamentalnych zagadnieniach fizyki matematycznej. W każdym z tych przypadków równania różniczkowe modelują owe zjawiska i są dość dokładnym ich opisem. Wszystkie te odkrycia miały ogromne znaczenie dla dalszego rozwoju cywilizacji.