Goethe’s Schriften. Zweyter Band

Opis dokumentu

Goethe’s Schriften (Wiedeń, Lipsk, 1787) - drugi tom antologii utworów Johanna Wolfganga von Goethe (1749-1832), powszechnie uznawanego za najwybitniejszego przedstawiciela literatury niemieckiej, a także jednego z najbardziej znaczących w skali światowej, dramaturga, prozaika, uczonego, polityka i męża stanu. Goethe, był obok Friedricha Schillera (1759-1805), czołowym przedstawicielem klasycyzmu weimarskiego oraz prekursorem romantyzmu. Był również myślicielem i uczonym, znawcą wielu dziedzin wiedzy oraz sztuki. Goethe to jedyny pisarz Niemiec, którego ranga i pozycja międzynarodowa mogą się równać z tą, którą cieszą się najważniejsi filozofowie niemieccy, często zresztą czerpiący z jego twórczości i pomysłów. O pozycji Goethego w krajach niemieckojęzycznych świadczy określanie jego utworów już w końcu XVIII wieku jako klasyki. W perspektywie kultury europejskiej, weimarski pisarz to najważniejszy i niedościgły przedstawiciel romantyzmu, którego stosunek do kultury epoki rozpoczętej wraz z nastaniem Wieku Świateł można porównać do relacji Szekspira do Odrodzenia i postawy Dantego wobec Wieków Średnich. Do jego najbardziej znanych dzieł należą „Faust”, „Cierpienia młodego Wertera”, ballada „Król Olch”, dramaty historyczne „Egmont” i „Götz von Berlichingen”, powieść „Powinowactwa z wyboru” etc. Niniejszy tom zawiera dwa utwory Goethego. Pierwszy to dramat historyczno-obyczajowy w pięciu aktach, wydrukowany anonimowo w 1773 roku i wystawiony po raz pierwszy w 1774 roku, zatytułowany „Götz von Berlichingen mit der eisernen Hand”. Tytułowym bohaterem dramatu jest frankońsko-szwabski rycerz Gottfried "Götz" von Berlichingen, który wywodził się z średniowiecznego świata prawa pięści i wendety. Jest postacią wprawdzie przezwyciężającą historyczne konwencje, ale jego indywidualna niezależność z jednej strony i osobista lojalność z drugiej strony bazująca na utopii idealnej monarchii prowadzą go do konfliktu z rodzącym się społeczeństwem mieszczańskim i nowoczesnym państwem administracyjnym. W ten sposób Götz z góry znajduje się na straconej pozycji. Zrezygnowany, musi w końcu uświadomić sobie, że wolność istnieje tylko w zaświatach, a świat jest więzieniem. W ostatnich zdaniach ostrzega potomków: "Zamykajcie wasze serca staranniej niż wasze bramy. Nadchodzą czasy podstępu, wolność została mu dana. Niegodni będą rządzić chytrze, a szlachetni wpadną w ich sieci. " Utwór ten dał początek nowemu dramatowi niemieckiemu, którego forma pomijała trzy jedności (czasu, miejsca i akcji) dramatu francuskiego i uważany jest za jedno z najważniejszych dzieł okresu Sturm und Drang. Drugi utwór w tej części antologii to komedia zatytułowana „Die Mitschuldigen”. Jej pierwsza wersja powstała jako jednoaktówka między listopadem 1768 a lutym 1769 roku, druga między czerwcem a wrześniem 1769 roku. Premiera sztuki odbyła się w styczniu 1777 roku w weimarskim Liebhabertheater, a sam Goethe wystąpił w roli Alcesta.