Goethe’s Schriften. Erster Band

Opis dokumentu

Goethe’s Schriften (Wiedeń, Lipsk, 1787) - pierwszy tom antologii utworów Johanna Wolfganga von Goethe (1749-1832), powszechnie uznawanego za najwybitniejszego przedstawiciela literatury niemieckiej, a także jednego z najbardziej znaczących w skali światowej, dramaturga, prozaika, uczonego, polityka i męża stanu. Goethe, był obok Friedricha Schillera (1759-1805), czołowym przedstawicielem klasycyzmu weimarskiego oraz prekursorem romantyzmu. Był również myślicielem i uczonym, znawcą wielu dziedzin wiedzy oraz sztuki. Goethe to jedyny pisarz Niemiec, którego ranga i pozycja międzynarodowa mogą się równać z tą, którą cieszą się najważniejsi filozofowie niemieccy, często zresztą czerpiący z jego twórczości i pomysłów. O pozycji Goethego w krajach niemieckojęzycznych świadczy określanie jego utworów już w końcu XVIII wieku jako klasyki. W perspektywie kultury europejskiej, weimarski pisarz to najważniejszy i niedościgły przedstawiciel romantyzmu, którego stosunek do kultury epoki rozpoczętej wraz z nastaniem Wieku Świateł można porównać do relacji Szekspira do Odrodzenia i postawy Dantego wobec Wieków Średnich. Do jego najbardziej znanych dzieł należą „Faust”, „Cierpienia młodego Wertera”, ballada „Król Olch”, dramaty historyczne „Egmont” i „Götz von Berlichingen”, powieść „Powinowactwa z wyboru” etc. Niniejszy tom zawiera opublikowaną w 1774 roku, powieść epistolarną „Cierpienia młodego Wertera” (niem. „Die Leiden des jungen Werthers”), która wraz ze „Zbójcami” Friedricha Schillera uważana jest za najważniejsze dzieło tzw. okresu Sturm und Drang („burzy i naporu”) oraz preromantyzmu. Powieść pomyślana jest jako zbiór listów napisanych przez tytułowego Wertera do przyjaciela Wilhelma. Całość składa się z dwóch ksiąg , przy czym pierwsza rozpoczyna się datą 4 maja 1771 roku. Z ułożonych chronologicznie listów wyłania się cała historia nieszczęśliwej miłości młodego człowieka, jego życia i śmierci. Na listy składa się relacja z wydarzeń, w jakich bohater uczestniczył oraz analiza psychologiczna jego uczuć. Werter dokonuje w swych listach dokładnej autoanalizy, informując o motywach swego postępowania, od zakochania się w Lotcie do popełnienia samobójstwa. Od imienia tytułowego bohatera przyjęło się określać model pewnej postawy, charakteryzującej się przede wszystkim wybujałą, przesadną uczuciowością, postrzeganiem otaczającego świata przez pryzmat własnych marzeń i poezji, niezgodą na zastane konwencje obyczajowe i moralne, przy jednoczesnym braku konkretnego, zdecydowanego działania. Werteryzm to również głębokie poczucie bezsensu egzystencji, dążenie do samozagłady, gdyż najczęściej kulminacją działań bohatera jest samobójstwo. Goethe tworzy specyficzny typ bohatera, określanego mianem bohatera sentymentalnego lub werterycznego. Utwór swoją genezę ma w życiorysie Goethego. Pierwowzorem Lotty była Charlotta Buff, w której pisarz się zakochał. Kobieta miała jednak narzeczonego, Hansa Christiana Kestnera, dlatego nie zgodziła się na romans z Goethem. Pisarz pogodził się z tym. Impulsem do napisania Cierpień młodego Wertera był czyn jego przyjaciela, który, nieszczęśliwie zakochany, popełnił samobójstwo, strzelając sobie w głowę z pistoletu pożyczonego od Kestnera.