Geschichte der Reformation des sechszehnten Jahrhunderts […] Erster Band

Opis dokumentu

Geschichte der Reformation des sechszehnten Jahrhunderts (Stuttgart, 1848) - niemieckojęzyczny przekład pierwszego tomu „Histoire de la Réformation au XVIe siècle”- pięciotomowej publikacji prezentującej historię reformacji w XVI wieku, której autorem jest jeden z najpopularniejszych XIX-wiecznych historyków Kościoła, znawca reformacji Jean-Henri Merle d'Aubigné (1794-1872). Reformacja była ruchem religijnym, społecznym i kulturalnym w Europie w XVI i na początku XVII wieku, mający na celu odnowę chrześcijaństwa. Zalążkiem reformacji były średniowieczne ruchy społeczno-religijne, przeciwstawiające się zinstytucjonalizowaniu życia religijnego, dogmatyzmowi i feudalnej strukturze Kościoła zachodniego, postulujące nawrót do wczesnochrześcijańskiej prostoty i demokratyzmu. W XV wieku próbę reformy wewnętrznej Kościoła podjął koncyliaryzm, dążący do uznania wyższości soboru, nad papieżem i ograniczenia jego prymatu. Światopogląd humanistyczny podważał intelektualne podstawy średniowiecznej doktryny kościelnej, nienaruszalność dogmatów, prowadził do rozwoju badań i rozpowszechniania tekstu Biblii. Kryzys feudalizmu europejskiego, rozluźnienie więzi łączących cesarstwo i papiestwo, walka nowożytnych ustrojów z oligarchią kościelną tworzyły podłoże dla rozwoju reformacji, za której początek przyjmuje się wystąpienie augustiańskiego mnicha i profesora teologii Marcina Lutra (1483-1546) w Wittenberdze w dniu 31 października 1517 r. i przybicie w przedsionku kościoła zamkowego 95-ciu tez, które dotyczyły nadużyć w Kościele, związanych przede wszystkim ze sprzedażą odpustów. W syntetycznym oglądzie reformacji należy zwrócić uwagę na konsekwencje teologiczno-filozoficzne i społeczne. Wśród tych pierwszych najważniejsze są: zaakcentowanie roli Biblii, nakierowanie pobożności i sfery codziennego działania na chrystocentryzm i pełne zaufanie Bogu. W zakresie konsekwencji społecznych należy wyróżnić: nowoczesne podejście do zagadnień socjalnych i charytatywnych, reformę instytucji edukacyjnych, udział w przekształceniach systemu władzy i rozumieniu prawa oraz w kreowaniu nowoczesnych elit politycznych i intelektualnych. Wpływ reformacji na cywilizację europejską okazał się ogromny. Reformacja przyczyniła się do rozkwitu kultur narodowych, a zwłaszcza literatury, publikowanej w językach narodowych. Stopniowo wprowadzana powszechność kształcenia dzieci i młodzieży wszystkich stanów była zgodna z poglądami reformatorów, że wiara i wiedza idą w parze, a odpowiedzialność za własną wiarę wymaga umiejętności czytania Biblii. Myśl teologiczna ojców reformacji stała się trwałym impulsem do rozwoju szeroko rozumianej humanistyki. Główne ośrodki reformacyjne, jak Wittenberga, Bazylea, Genewa, Heidelberg, były jednocześnie ogniskami myśli humanistycznej, a fala dysput teologicznych, która przeszła przez ówczesną Europę, utrwaliła wagę takich pojęć jak wolność wyznania i tolerancja. Niniejszy pierwszy tom publikacji ukazał się po raz pierwszy w języku francuskim, w Paryżu w 1835 r. Pięciotomowe dzieło zostało ukończono w 1853 r. Zbierając materiały do publikacji d'Aubigné odwiedził główne biblioteki Europy Środkowej i Zachodniej, aby przeczytać oryginalne dokumenty w języku łacińskim, francuskim, niemieckim, holenderskim i angielskim. Pierwszy tom koncentruje się na początkach reformacji i czasom Marcina Lutra. Dzieło zyskało międzynarodową sławę, dzięki licznym przekładom w Europie i Stanach Zjednoczonych. Jednym z głównych czynników wpływającym na popularność książki był „potężny boski pierwiastek”. Jean-Henri Merle d'Aubigné pisał, że historyk „powinien objąć swym badaniem całą dziedzinę spraw ludzkich. Musi oczywiście wziąć pod uwagę ziemskie siły rządzące światem, ambicję, despotyzm, wolność; powinien jednak zaznaczyć także moce niebieskie, które objawia religia. Nie można wykluczyć Boga żywego ze świata, który stworzył.” Nie pisał jako zdystansowany, bezinteresowny widz. Kochał reformację XVI wieku, gdyż widział w niej potężny ruch Ducha Bożego, niespotykany od początków chrześcijaństwa. Autorem niemieckojęzycznego przekładu jest Martin Runkel.