Die Kolonisation am Drausen-See von der Ritterzeit bis auf die Gegenwart […]

Opis dokumentu

Publikacja wydana w Królewcu w 1913 roku prezentująca zagadnienie kolonizacji obrzeży jeziora Drużno (niem. Drausen See) począwszy od okresu panowania zakonu krzyżackiego na tych terenach do czasów współczesnych autorowi opracowania, ze szczególnym uwzględnieniem związanych z tym kwestii odpowiedniego przygotowania terenów pod osadnictwo (osuszanie terenów, systemy melioracji, obwałowań etc). Autorem rozprawy jest Gustav Skirl - w latach 1896-1922 zarządca majątku Wysoka (niem. Hohendorf) - obecnie wsi sołeckiej położonej w północno - zachodniej części województwa warmińsko -mazurskiego, w powiecie elbląskim, na obszarze Wysoczyzny Elbląskiej. Zarządca aktywnie uczestniczył w procesie odwadniania naddrużeńskich łąk. Ich łączna powierzchnia osiągnęła wówczas poziom 600 ha. Prace odwadniające prowadzono na trzech polderach i ukończone je w 1912 roku. Początki osadnictwa na Żuławach sięgają okresu od około 2500 do 1700 lat p.n.e. co potwierdzają znaleziska archeologiczne z kilku miejscowości. Na wiek IX n.e. datowana jest osada Truso, której pozostałości zostały odkryte niedaleko Elbląga. Początki stałego osadnictwa na Żuławach sięgają XIII wieku lecz kolonizacja na wielką skalę przeprowadzona została dopiero przez Krzyżaków w XIV wieku siłami sprowadzonych przez nich kolonistów niemieckich. Dokonano wówczas zasadniczego przekształcenia naturalnego krajobrazu, usuwano drzewa i zarośla, cały teren pocięto siecią rowów melioracyjnych i równoległych grobli, osuszano zabagnienia, regulowano bieg rzek, pozostałością tej działalności są istniejące po dzień dzisiejszy osady i systemy odwadniające. Po pokoju toruńskim (1466) cała delta Wisły została włączona do Rzeczypospolitej. Proces zagospodarowywania i zasiedlania Żuław trwał nieprzerwanie. W okresie XVI– XVII wieku Żuławy objęte zostały trzema falami kolonizacji olenderskiej. W wyniku prześladowań protestantów w Niderlandach (zwłaszcza odłamu mennonickiego) na Żuławy licznie przybywali stamtąd osadnicy. Olendrzy zagospodarowywali rolniczo Żuławy Elbląskie, trasy zalewowe, zabagnione obniżenia, tworzyli poldery. Przynieśli ze swej ojczyzny techniki osuszania terenów położonych poniżej poziomu morza (budowli jazy, przepusty, podpiętrzenia, przepompownie etc). Ślady działalności olenderskiej i zabudowy mennonickiej widoczne są po dzień dzisiejszy w krajobrazie. Na początku XIX wieku niemal całe Żuławy były już odlesione i zamienione na łąki, pastwiska i grunty orne.Materiał podkreśla, że proces kolonizacji był ściśle związany z pracami związanymi ze sztucznym osuszaniem Żuław i uzależniony był od wielu czynników, w tym sprawnego funkcjonowania systemu melioracyjnego, gwarantującego bezpieczeństwo powodziowe osadników i ich mienia.