Die Beschreibung der Neustadt Elbing und ihres Gebietes im Mittelalter

Opis dokumentu

Die Beschreibung der Neustadt Elbing und ihres Gebietes im Mittelalter (Elbląg, 1925) - nadbitka z czasopisma naukowego Mitteilungen des Coppernicus-Vereins, wydawanego przez niemieckie towarzystwo naukowe Coppernicus-Verein für Wissenschaft und Kunst (zeszyt 33). Materiał, którego autorem jest niemiecki historyk, archiwista, nauczyciel i badacz Arthur Semrau (1862-1940) zawiera charakterystykę  Nowego Miasta Elbląga i najbliższych okolic w   średniowieczu. Zespół osadniczy, który w średniowieczu określano mianem Elbląga, składał się z trzech części : zamku krzyżackiego, założonego przy nim miasta z przedmieściami (zwanego Starym Miastem) ora z powstałego w latach 1335-1341 Nowego Miasta. 5 lutego 1347 roku Krzyżacy wystawili przywilej lokacyjny Nowego Miasta Elbląga. Fakt ten był źródłem nieustannych procesów, sporów i kłótni, które między władzami Nowego Miasta i Starego Miasta trwały przez trzy stulecia. Wielki mistrz Henryk Dusemer nadał Nowemu Miastu mocno okrojone prawa lubeckie, by w ten sposób ograniczyć dynamiczny rozwój Starego Miasta. Wystawiony przywilej miał znacznie więcej ograniczeń, niż przywilej Starego Miasta. Krzyżacy zagwarantowali sobie nadzór nad sądownictwem oraz zastrzegli dla siebie sądzenie Prusów i Polaków. Zachowali też monopol na wydobycie kruszców, budowę młynów oraz połów ryb w fosie miejskiej. Każdy z nowomiejskich rzemieślników (oprócz piekarzy), wystawiający swe wyroby na terenie Starego Miasta, zobowiązany był płacić czynsz roczny w wysokości 80 grzywien. Nowe Miasto położone było na wschód od Starego Miasta i przylegało do jego murów oraz do Zamku Krzyżackiego i Podzamcza. Nowe Miasto zostało zbudowane na planie prostokąta, a jego głównymi ulicami prowadzącymi z zachodu na wschód były Junkerstraße (Giermków) i Herrenstraße (Pańska, Janowska). Kościołem Parafialnym był nigdy nie ukończony kościół p.w. Trzech Króli przy ul. Janowskiej. Obok wystawiono ratusz i szkołę. Nie było natomiast rynku, bo nowomiejscy rzemieślnicy wystawiali swoje wyroby na Starym Rynku. Połączenie obu ośrodków miejskich Elbląga było długim procesem. Król Kazimierz Jagiellończyk w 1457 roku przyrzekł Staremu Miastu zwierzchność nad „młodszym bratem”, ale oficjalny dokument wcielający Nowe Miasto do Elbląga wydano później. Połączenie urbanistyczne obu miast nastąpiło dopiero po I rozbiorze Polski, gdy zlikwidowano mury obronne i fosy.