Des Hochgebohrnen Herrn Heinrich St. John Lord, Vicomte Bolingbroke Briefe über die Erlernung und Gebrauch der Geschichte aus dem Englischen übersetzt […]

Opis dokumentu

Des Hochgebohrnen Herrn Heinrich St. John Lord, Vicomte Bolingbroke Briefe über die Erlernung und Gebrauch der Geschichte (Lipsk,1758) - niemieckojęzyczny przekład pracy Letters on the Study and the Use of History, której autorem jest brytyjski dyplomata, historyk, konserwatywny myśliciel polityczny, filozof i polityk Henry St John, wicehrabia Bolingbroke (1678-1751). Urodzony w arystokratycznej rodzinie Bolingbroke był ministrem za panowania królowej Anny Stuart, jednym z przywódców torysów, negocjatorem pokoju utrechckiego (1713), jakobitą, przy czym jego związki z jakobitami miały charakter taktyczny, a nie ideowy. Za współpracę z Jakubem III Stuartem - pretendentem do brytyjskiego tronu - utracił tytuł i majątek, a także wydano nań zaocznie karę śmierci. Przez kilka lat musiał żyć na emigracji we Francji. Po powrocie do ojczyzny był jedną z najważniejszych postaci opozycji wobec rządów premiera Roberta Walpole’a. Przypisuje mu się istotną rolę w kształtowaniu brytyjskiego parlamentaryzmu i ewolucji programowej torysów. Inspirował m.in. Monteskiusza i walczących o swe prawa w monarchii brytyjskiej amerykańskich kolonistów. Na polu filozofii Bolingbroke był empirystą, deistą i praktycznym monarchistą, pokładającym wielkie nadzieje w księciu Walii Fryderyku, który zmarł w 1752 roku, otwierając księciu Jerzemu drogę do tronu. Jako historyk Bolingbroke zasługuje na najwyższe uznanie jako jeden z ojców nowożytnej historiografii oraz przewodnik duchowy Woltera (1694-1778) - historyka. Henry Bolingbroke, pracę „Letters on the Study and the Use of History” ukończył pisać już po wyjeździe do Francji, w listopadzie 1735 roku. Listy… ukazały się drukiem, lecz w bardzo małym nakładzie, zaledwie kilku egzemplarzy, trzy lata po ich napisaniu, tj. w 1738 roku. Praca ujrzała światło dzienne w większym nakładzie dopiero w 1752 roku, czyli w rok po śmierci autora. Publikacja stała się przyczyną licznych kontrowersji i wywołała intelektualny ferment wśród ówczesnych elit umysłowego życia Anglii. Listy… stały się wkrótce lekturą popularną nie tylko w Anglii, ale także we Francji, Holandii czy Niemczech. Listy można podzielić na dwie grupy. W pierwszej autor porusza idee znaczenia historii jako gałęzi humanistyki, uprawiania i korzystania z historii oraz krytyki historii, w drugiej w obszernych fragmentach odnosi się do dziejów Europy i historii Anglii. Dla Bolingbroke'a historia była polem do badania przeszłości według precyzyjnych, postępowych zasad metodologicznych. W publikacji autor połączył perspektywę widzenia historii z widzeniem wydarzeń aktualnej polityki. Praca, z jednej strony, prezentuje sceptyczne traktowanie i podejście do historii, co stało się wkładem w kształtującą się nowoczesną historiografię oświeceniową. Z drugiej zaś strony zawiera w swoich tekstach humanizm - ukierunkowany od samego początku na człowieka, który myśli całością własnego doświadczenia i wiedzy historycznej. W Listach… ,Bolingbroke rozsławił maksymę, że historia jest filozofią uczącą przez przykłady. Autorem niemieckojęzycznego przekładu jest niemiecki prawnik, burmistrz Zittau Christian Gottlieb Bergmann (1734-1822). Publikację uzupełnia obszerny wstęp o zyciu Bolingbroke'a.