Der Domschatz zu Trier. Seine Geschichte und sein heutiger Bestand

Opis dokumentu

Der Domschatz zu Trier (Augsburg, Kolonia, 1928) - publikacja opisująca skarbiec katedralny w Trewirze (niem. Domschatz Trier) w opracowaniu niemieckiego duchownego, wikariusza katedralnego, pisarza i lokalnego historyka Petera Webera (1854-1929). Materiał został opublikowany jako dziewiąty tom serii Deutsche Kunstführer an Rhein und Mosel, której wydawcą był niemiecki historyk sztuki Egid Beitz (1880-1932). Publikacja słowem i obrazem prezentuje skarbiec mieszczący zbiór średniowiecznych i nowożytnych dzieł sztuki, głównie rzeźby i rzemiosła artystycznego, przy katedrze Św. Piotra w Trewirze. Geneza skarbca sięga antyku i ma związek ze świętą Heleną, matką cesarza Konstantyna Wielkiego. Cesarzowa miała sprowadzić do Trewiru (gdzie rezydował jej syn) domniemane relikwie związane z Jezusem i Jego uczniami, wśród nich tunikę Chrystusa, fragment gwoździa z krzyża Chrystusowego, ponadto ząb św. Piotra i sandały św. Andrzeja. Istotnym dla skarbca okresem był pontyfikat arcybiskupa Egberta z Trewiru (ok.950-993), który zlecił wykonanie relikwiarzy. Prócz relikwii związanych z cesarzową Heleną, Egbert polecił wykonać relikwiarz cząstki pastorału św. Piotra. By zabezpieczyć relikwiarze przed kradzieżą i pożarem, w 1200 roku wzniesiono w północnej części chóru skarbiec (niem. Schatzhaus). Szybko powiększające się zbiory skarbca wymagały nowej siedziby - ok. 1480 wybudowano w południowej części katedry tzw. Badische Bau, które mieści archiwum oraz skarbiec katedralny. Inwentarze (1238, 1429 oraz 1776) przekazują szczegółowe informacje na temat zbiorów skarbca katedralnego, który przetrwał nietknięty przez stulecia. Dopiero w 1792 duża część zbiorów została zużyta do sfinansowania wojny przeciwko francuskim rewolucjonistom. Przetopiono wtedy na monety 399 kg złota ze skarbca. Przetrwało jedynie 12 dzieł. W XIX-XX w. dzięki licznym darom, a także zakupom skarbiec wzbogacił się o liczne dzieła sztuki, głównie z obszarów Nadrenii i Lotaryngii. Skarbiec katedralny mieści bogatą kolekcję dzieł plastycznych od antyku po późnej nowożytności. Do najstarszych dzieł zalicza się niewielki relief wykonany w VI wieku, z kości słoniowej przedstawiający translację relikwii do świątyni Hagia Sophia. Jest to najprawdopodobniej fragment nieistniejącego relikwiarza. Z dzieł związanych z fundacjami arcybiskupa Egberta wyróżnia się relikwiarz św. Andrzeja, mieszczący oprócz sandała św. Andrzeja szereg relikwii nabytych przez świętą Helenę. Z dzieł romańskich wyróżnia się m.in. zespół romańskich trybularzy z terenów Nadrenii i Lotaryngii, w tym kadzielnica Gozberta, wykonana około 1100 roku, która jest ideowym odzwierciedleniem Świątyni Salomona i Niebiańskiej Jerozolimy. Zespół późnoromańskich insygniów arcybiskupów trewirskich tworzą m.in. emaliowane pastorały Heinricha von Finstingena i Arnolda II von Isenburga, wykonane w Limoges w XIII stuleciu. Ponadto w skarbcu znajduje się szereg cennych rękopisów średniowiecznych i nowożytnych: Kodeks Św. Symeona z Trewiru, Ewangeliarz z Helmarshausen, Księga perykop biskupa Kuno II Falkelnsteina, zapis z pielgrzymki do Trewiru w 1655 roku, a także paramenty liturgiczne. Skarbiec, należy do najbogatszych tego typu zbiorów sztuki w Niemczech.