Delle commedie di Carlo Goldoni avvocato veneto. Tomo VII

Opis dokumentu

Delle commedie di Carlo Goldoni avvocato veneto (Wenecja; 1761) - siódmy tom zbioru komedii, których autorem jest związany z Wenecją, włoski komediopisarz, z zawodu prawnik Carlo Goldoni (1707-1793). Autor ponad 200 komedii, który już w młodości uległ urokom teatru i zaczął pisać sztuki, a nawet został członkiem wędrownej trupy. Jednak nie porzucił myśli o mieszczańskim stylu życia. Po uzyskaniu dyplomu uniwersyteckiego kontynuował karierę adwokacką. W 1748 roku porzucił zawód prawnika. Zawarł umowę z trupą Medebacha i zobowiązał się dostarczać dla niego 10 sztuk rocznie. W 1750 nawet powiększył tę liczbę do 16. Następnie związał się z innym teatrem, jednak nie udało mu się uniknąć zaciekłej rywalizacji z dwoma innymi dramatopisarzami weneckimi. Zniechęcony ich wypowiedziami opuścił w 1762 Wenecję i przeniósł się do Paryża, by wesprzeć występujący tam teatr włoski. Gdy współpraca z teatrem nie przynosiła oczekiwanych rezultatów, został tymczasowo nauczycielem na dworze wersalskim. Goldoni przeciwstawił się i odnowił formę schyłkowej commedia dell’arte. Głosił powrót do pełnego, literackiego tekstu, do realizmu w przedstawieniu obyczajów, do prostego języka bez wymyślności barokowego stylu. Przeprowadzenie tej zmiany nie było łatwe. Goldoni musiał przekonać nie tylko publiczność, ale i aktorów, niechętnych do podporządkowania się woli autora, ani też odrzucenia maski i skupieniu się na mimice twarzy. Początkowo uciekał się do kompromisu i szczegółowo opracowywał jedynie główną rolę, reszta zaś sztuki zachowywała charakter scenariusza. Z jego licznych dzieł, dziełami o trwałej wartości pozostało kilkanaście komedii pełnych werwy, których pogodny optymizm tchnie atmosferą oświecenia. Okazał się zwłaszcza mistrzem w oddaniu środowiska, obyczajów i języka ludzi z Wenecji. Niniejszy tom rozpoczyna La famiglia dell'antiquario (Rodzina antykwariusza), z podtytułem ossia La suocera e la nuora (czyli teściowa i synowa) - komedia, opublikowana po raz pierwszy w 1749 roku, wystawiona w 1750 roku w teatrze Sant'Angelo w Wenecji. Doralice, córka handlarza suknem Pantalone, poślubia Giacinto, syna hrabiego Anselmo i hrabiny Izabeli, stając się w ten sposób częścią hrabiowskiej rodziny Terrazzani, którym dostarcza pokaźny posag. Konflikt między teściową, a niegodną szlacheckiej krwi hrabiów synową, z różnych powodów wydaje się nie mieć końca: różnica w klasie społecznej, pycha, nieuczciwość sług, źli doradcy etc. Nieudolny i łatwowierny hrabia Anzelmo, zainteresowany jedynie pasją swego życia, kolekcją antyków, marnuje wszystkie pieniądze na rzadkie znaleziska archeologiczne, które w rzeczywistości są bezwartościowymi przedmiotami, nie zamierza zajmować się kłótniami obu kobiet. Syn Giacinto nie wie, jak przywrócić ojca do rzeczywistości, położyć kres upadkowi rodziny i powstrzymać kłótnie między żoną, a matką Jedyną rozsądną osobą wydaje się stary i szanowny Pantalone, który uważa, że po przepędzeniu ludzi, którzy podsycali waśnie i odsunięciu na jakiś czas od siebie dwojga skłóconych ludzi, w końcu teściowa i synowa będą mogły żyć razem. Druga w kolejności, Un curioso accidente (Ciekawy wypadek), to sztuka napisana i wystawiona w 1760 roku w Wenecji, której akcja rozgrywa się Hadze. Filiberto, bogaty kupiec, uważany za uczciwego i dobrego człowieka, musi zakwaterować w domu szlachetnego, ale biednego młodego porucznika Cotterie, który zakochuje się, z wzajemnością, w córce kupca, Gianninie. W obliczu myśli o związaniu się z włóczęgą, Filiberto wymyśla rozwiązanie, które ma odwrócić uwagę młodego oficera od jego córki i jej majątku. Giannina nie traci jednak pogody ducha i znajduje sprytny sposób (tytułowy ciekawy wypadek), by oszukać ojca, a następnie poślubić przystojnego porucznika.Trzeci utwór Il vero amico (Prawdziwy przyjaciel) to sztuka napisana w 1750 roku, opowiadająca o dwóch przyjaciołach, którzy zakochują się w tej samej kobiecie. Tom wieńczy Il padre di famiglia (Ojciec rodziny) - sztuka napisana w 1750 roku i po raz pierwszy wystawiona w Wenecji z okazji karnawału w tym samym roku. Ojcem rodziny był pierwotnie Pantalone, któremu Goldoni, zawsze powierza moralizatorskie zadanie. W ostatecznym szkicu Pantalone został zastąpiony przez Pancrazio, a maski przez inne postacie. Pancrazio, boryka się z normalnymi problemami życia domowego (wychowanie dzieci, nieumiarkowanie żony, niesolidność służby), dla których musi znaleźć rozwiązania. Swojego syna Florindo każe czterema latami pracy jako chłopiec pokładowy na statkach, a drugą żonę, Beatrice, separacją, odsyłając ją do krewnych. Rozwiązanie pozostawia poczucie, że to, co się stało, nie było przemianą w życiu rodziny, ale nieuchronnym jej rozpadem.