Delle commedie di Carlo Goldoni avvocato veneto. Tomo IX

Opis dokumentu

Delle commedie di Carlo Goldoni avvocato veneto (Wenecja; 1761) – dziewiąty tom zbioru komedii, których autorem jest związany z Wenecją, włoski komediopisarz, z zawodu prawnik Carlo Goldoni (1707-1793). Autor ponad 200 komedii, który już w młodości uległ urokom teatru i zaczął pisać sztuki, a nawet został członkiem wędrownej trupy. Jednak nie porzucił myśli o mieszczańskim stylu życia. Po uzyskaniu dyplomu uniwersyteckiego kontynuował karierę adwokacką. W 1748 roku porzucił zawód prawnika. Zawarł umowę z trupą Medebacha i zobowiązał się dostarczać dla niego 10 sztuk rocznie. W 1750 nawet powiększył tę liczbę do 16. Następnie związał się z innym teatrem, jednak nie udało mu się uniknąć zaciekłej rywalizacji z dwoma innymi dramatopisarzami weneckimi. Zniechęcony ich wypowiedziami opuścił w 1762 Wenecję i przeniósł się do Paryża, by wesprzeć występujący tam teatr włoski. Gdy współpraca z teatrem nie przynosiła oczekiwanych rezultatów, został tymczasowo nauczycielem na dworze wersalskim. Goldoni przeciwstawił się i odnowił formę schyłkowej commedia dell’arte. Głosił powrót do pełnego, literackiego tekstu, do realizmu w przedstawieniu obyczajów, do prostego języka bez wymyślności barokowego stylu. Przeprowadzenie tej zmiany nie było łatwe. Goldoni musiał przekonać nie tylko publiczność, ale i aktorów, niechętnych do podporządkowania się woli autora, ani też odrzucenia maski i skupieniu się na mimice twarzy. Początkowo uciekał się do kompromisu i szczegółowo opracowywał jedynie główną rolę, reszta zaś sztuki zachowywała charakter scenariusza. Z jego licznych dzieł, dziełami o trwałej wartości pozostało kilkanaście komedii pełnych werwy, których pogodny optymizm tchnie atmosferą oświecenia. Okazał się zwłaszcza mistrzem w oddaniu środowiska, obyczajów i języka ludzi z Wenecji. Niniejszy tom rozpoczyna La donna di garbo - skomponowana na karnawał w 1743 roku i wystawiona w weneckim Teatro San Samuele, jest pierwszą komedią napisaną w całości przez Carlo Goldoniego. Sztuka w trzech aktach opatrzona jest dedykacją dla weneckiej szlachcianki Andrianie Dolfin Bonfandini. Główną bohaterką jest Rosaura, młoda kobieta o skromnym pochodzeniu, zatrudniona jako pokojówka przez bolońskiego prawnika, sędziwego wdowca. Druga w kolejności, I mercanti to sztuka prozatorska w trzech aktach z 1753 roku. Pierwotnie napisana w języku weneckim pod tytułem I due Pantaloni, wystawiona z wielkim sukcesem po raz pierwszy w Teatro San Luca w Wenecji podczas karnawału 1753 roku. Bohaterem jest wenecki sklepikarz Pancrazio stojący na skraju bankructwa z powodu wad swojego syna Giacinto. Uratuje go jednak bliski przyjaciel Rainmere, bardzo bogaty holenderski kupiec. W tym pomoże jego rozsądna siostrzenica Giannina, która będzie w stanie skorygować złe nawyki Giacinto i ostatecznie go poślubić. Trzeci utwór La buona madre to komedia teatralna w trzech aktach, napisana i wystawiona w 1761 roku. Sztuka porusza temat moralny bliski zarówno teatrowi Goldoniego, jak i osiemnastowiecznej publiczności- cechy dobrej matki. Tom wieńczy Il padre per amore - sztuka w wersie marsylskim w pięciu aktach, wystawiona z wielkim sukcesem w Wenecji jesienią 1757 roku. Akcja rozgrywa się w Neapolu, gdzie dochodzi do rywalizacji o serce Marianny między dwoma szlachetnymi braćmi, Luigim i Ansaldo, siostrzeńcami księcia Fernanda. Miłosnym zmaganiom towarzyszy seria podstępów i nieporozumień. Niniejszy, IX tom zbioru komedii Goldoniego jest egzemplarzem niekompletnym, pozbawionym karty tytułowej.