Collegium Anti-Socinianum: CLIV Disputationibus Publicis Absolutum. Cum Indicibus necessariis

Opis dokumentu

Zbiór 154 rozpraw teologicznych, jakie przeprowadził w latach 1667-1672 niemiecki teolog luterański Johannes Adamus Schertzer (1628-1683). Autor zamieścił dysputy - riposty odnoszące się do socynianizmu. Odłam powstał pod wpływem włoskiego myśliciela, filozofa, reformatora religijnego, pisarza i poety Fausto Sozzini (1539-1604). Socyn największą wagę przywiązywał do moralności i etyki chrześcijańskiej oraz posłuszeństwa nakazom Chrystusa. Odrzucał boskość i preegzystencję Jezusa (istnienie duszy przed zaistnieniem ciała), nieśmiertelność duszy, grzech pierworodny, dogmat trójcy, istnienie piekła. Poglądy te uważał za sprzeczne z rozumem i z Pismem św. Śmierć Chrystusa nie była ani ofiarą, ani zadośćuczynieniem za grzechy. Wśród respondentów Schertzera (pozwanych w dyskusji) byli m.in. Georgio Gerhardo (1667), Christophoro Wittigio (1668), Alexandro Godfredo Johnio (1668), Joh. Jacobo Thurmio (1668), Joachimio Dreyscharff (1669), Joh. Georgio Fabricio (1669), Georgio Ilmero (1670), Joh. Andrea Reibero (1671), Jo. Friderico Mayero (1671), Joh. Wolfgango Erhardi (1671), Joh. Philippo Lang (1672), Joachimio Gesenio (1672) i wielu innych teologów. Za tekstami znajduje się wykaz wszystkich dysput z respondentami (I-CLIV); indeks tematyczny (m.in. o Wieczerzy Pańskiej, O Pokucie, o Chrzcicielu etc.); indeksy I-VII (hebrajski, grecki, autorski, wykaz ksiąg kapłańskich, alfabetyczny, oraz korekta-errata). W tekście dedykacja (wiersz) profesora, teologa Abrahama Calova (1612-1686) oraz rękopiśmienne zapiski i marginalia. Frontyspis z portretem Johanna Adama Schertzera wykonany w 1682 r. przez Nicolasa Haublein'a. Na karcie tytułowej wizerunek gołębicy z gałązką oliwną powracającą do Arki Noego. Powyżej, na wstędze cytat: "non semper imbres" (nie zawsze pada). Druk współoprawny (klocek introligatorski), sygn. Pol.7.II.2578-Pol.7.II.2620. Pieczątki druku: 1, 10, 11, 20. Dawne sygnatury: T.5. Inne znaki własnościowe: S.M. Zewnętrzne oznaczenia: DT. Typ oprawy druku – biały pergamin (oprawa z japem); krawędzie barwione; okładzina – tektura; średnie deformacje; znaczne zabrudzenia; niewielkie zagniecenia/ubytki /przedarcia. W 2010 r. druk poddano konserwacji zachowawczej w ramach projektu „Konserwacja zachowawcza druków XV-XVII w. Biblioteki Elbląskiej”.