Cajus Pliniusz Secundus Naturgeschichte übersetzt von Gottfried Große […] Zehnter Band

Opis dokumentu

Wydany w 1787 roku we Frankfurcie nad Menem dziesiąty tom niemieckojęzycznego przekładu (księgi XXXIII – XXXIV) Historii naturalnej (łac. Naturalis historiae) - dawnej encyklopedii napisanej w języku łacińskim, określanej mianem jednej z największych prac i jednocześnie jednego z podstawowych źródeł do badań dla historyków starożytnych i filologów klasycznych, które przetrwało od czasów Cesarstwa Rzymskiego do współczesności. Autorem dzieła jest rzymski historyk i pisarz Gaius Plinius Secundus zwany Starszym (23 n.e.- 79 n.e.). Pliniusz Starszy urodził się w Etrurii, następnie kształcił się w Rzymie. Należał do stanu ekwitów (średnio zamożnej rzymskiej klasy społecznej) i pełnił różne funkcje wynikające z tej przynależności. Za czasów cesarza rzymskiego Wespazjana był prokuratorem (zarządcą) kolejno w Hiszpanii, Germanii, Galii i Afryce. Zginął w czasie wybuchu Wezuwiusza, gdy jako dowódca eskadry rzymskich okrętów spieszył na pomoc ludności. Znany jest głównie jako autor niniejszej „Historii naturalnej” - dzieła o charakterze encyklopedycznym, dedykowanego cesarzowi Tytusowi, synowi cesarza Wespazjana, który panował w trakcie tworzenia encyklopedii. Praca podzielona została na 37 ksiąg, uporządkowanych w dziesięciu tomach. Obejmują one tematykę historii, astronomii, kosmologii, matematyki, geografii, etnografii, etnologii, psychologii, antropologii, fizjologii i anatomii człowieka, zoologii, botaniki, rolnictwa, ogrodnictwa, medycyny, farmakologii, górnictwa, mineralogii, literatury, sztuki, rzeźby, malarstwa, kamieni szlachetnych etc. Końcowe księgi Historii naturalnej poświęcone są przyrodzie nieożywionej, ze szczególnym uwzględnieniem metali i metalurgii oraz minerałów i górnictwa. W księgach XXXIII i XXXIV Pliniusz szeroko omawia metale, począwszy od złota i srebra, a następnie metale nieszlachetne: miedź, rtęć, ołów, cyna i żelazo, a także ich liczne stopy, takie jak elektrum, brąz, cyna  i stal. Pliniusz dostarcza jasnych opisów rzymskiego górnictwa. Szczegółowo opisuje wydobycia złota, z wykorzystaniem wody na dużą skalę do przeszukiwania aluwialnych złóż złota, wspomina o wydobyciu miedzi, żelaza, ołowiu cyny etc. „Historia naturalna” stała się wzorem dla późniejszych encyklopedii i prac naukowych przez rozległy zakres tematyczny, odwoływanie się do oryginalnych autorów i źródeł oraz jej indeks. Jednocześnie stanowiła w wielu dziedzinach główne źródło wiedzy aż do czasów odrodzenia.