Cajus Pliniusz Secundus Naturgeschichte übersetzt von Gottfried Große […] Vierter Band

Opis dokumentu

Wydany w 1783 roku we Frankfurcie nad Menem niemieckojęzyczny przekład czwartego tomu ((księgi XII – XVI) Historii naturalnej (łac. Naturalis historiae) - dawnej encyklopedii napisanej w języku łacińskim, określanej mianem jednej z największych prac i jednocześnie jednego z podstawowych źródeł do badań dla historyków starożytnych i filologów klasycznych, które przetrwało od czasów Cesarstwa Rzymskiego do współczesności. Autorem dzieła jest rzymski historyk i pisarz Gaius Plinius Secundus zwany Starszym (23 n.e.- 79 n.e.). Pliniusz Starszy urodził się w Etrurii, następnie kształcił się w Rzymie. Należał do stanu ekwitów (średnio zamożnej rzymskiej klasy społecznej) i pełnił różne funkcje wynikające z tej przynależności. Za czasów cesarza rzymskiego Wespazjana był prokuratorem (zarządcą) kolejno w Hiszpanii, Germanii, Galii i Afryce. Zginął w czasie wybuchu Wezuwiusza, gdy jako dowódca eskadry rzymskich okrętów spieszył na pomoc ludności. Znany jest głównie jako autor niniejszej „Historii naturalnej” - dzieła o charakterze encyklopedycznym, dedykowanego cesarzowi Tytusowi, synowi cesarza Wespazjana, który panował w trakcie tworzenia encyklopedii. Praca podzielona została na 37 ksiąg, uporządkowanych w dziesięciu tomach. Obejmują one tematykę historii, astronomii, kosmologii, matematyki, geografii, etnografii, etnologii, psychologii, antropologii, fizjologii i anatomii człowieka, zoologii, botaniki, rolnictwa, ogrodnictwa, medycyny, farmakologii, górnictwa, mineralogii, literatury, sztuki, rzeźby, malarstwa, kamieni szlachetnych etc. Tematyka ksiąg XII-XVI dotyka zagadnień z dziedziny botaniki. W księgach XII-XIII omówione są różne rodzaje drzew i właściwości ich drewna. W księdze XIV opisowi poddana została winorośl, jej uprawa i odmiany. Księga XV szczegółowo omawia drzewo oliwne, a następnie inne drzewa, w tym między innymi jabłoń i gruszkę, figę, czereśnię, mirt, wawrzyn etc. W części dotyczącej botaniki Pliniusz opisuje również produkcję papirusu i różne gatunki papirusu dostępne dla Rzymian. Zwraca uwagę na przyprawy, takie jak pieprz, imbir i cukier trzcinowy. Wspomina o kilku odmianach pieprzu, których wartości są porównywalne ze złotem i srebrem, wskazuje na cukier w kontekście jego wartości leczniczych. Poddaje krytyce perfumy, jako najbardziej bezsensowny luksus, ponieważ w przeciwieństwie do pereł i klejnotów, tracą one swój zapach i znikają po użyciu. „Historia naturalna” stała się wzorem dla późniejszych encyklopedii i prac naukowych przez rozległy zakres tematyczny, odwoływanie się do oryginalnych autorów i źródeł oraz jej indeks. Jednocześnie stanowiła w wielu dziedzinach główne źródło wiedzy aż do czasów odrodzenia.