Książka z serii "przewodniki po Prusach" wbrew tytułowi nie dotyczy Elbląga jako twierdzy, budowli obronnej ale porusza wiele innych aspektów dotyczących historii i życia miasta. Omawia położenie geograficzne, pierwsze wzmianki o osadnictwie w tym rejonie, wreszcie założenie Elbląga - pierwszego portu morskiego w Prusach - przez Zakon Krzyżacki z pomocą lubeckich kupców. Następny rozdział omawia dzieje miasta od momentu założenia do czasów, gdy ponownie znalazło się pod panowaniem pruskim po I rozbiorze. Trzeci rozdział poświęcony jest rozwojowi gospodarczemu ( przede wszystkim omawiane są aspekty wzlotów i upadki miasta Elbląga jako potęgi morskiej i głównego portu). Najwięcej uwagi przeznaczono na omówienie rozwoju kulturalnego, powstawanie kolejnych kamienic mieszczańskich w epokach gotyku, renesansu i baroku, budowle użyteczności publicznej, omawiane są poszczególne kościoły, rozwój życia muzycznego, teatru, szkolnictwa, działalności dwóch elbląskich muzeów oraz prywatnych kolekcjonerów jak również Biblioteki Miejskiej oraz Archiwum Miejskiego. Dodatkiem do przewodnika jest 29 ilustracji, przedstawiających głównie zabytkowe budowle.