Behend und hüpsch Rechnung uff allen Kauffmanschafften

Opis dokumentu

Publikacja wydana w 1519 roku w Hagenau autorstwa Johannesa Widmanna (1460?-1498) - niemieckiego matematyka i ekonomisty. Dzieło, opublikowane po raz pierwszy w Lipsku w 1489 roku określane jako podręcznik rachunków to vademecum z zakresu arytmetyki i algebry z elementami geometrii, w którym autor po raz pierwszy w druku używa symboli działań matematycznych: znaków „+” i „-” do oznaczania działań matematycznych. Autor wyjaśnia że: "- to mniej, a + to jest więcej". Z treści podręcznika wynika, że znaki te przeniknęły do matematyki z praktyki kupieckiej i oznaczać miały nadmiar lub brak wagi. Widmann biegle operuje znakami + i - i traktując je już nie tylko jako symbole działań, ale jako symbole znaków poprzedzających liczby i wyrażenia. W opracowaniu autor nie używa jednak tych symboli systematycznie, znaku „+” używa czasem jako symbolu dodawania, a czasem ogólnie w zdaniu zamiast litery „i”. Znaki te do oznaczania dodawania i odejmowania systematycznie zaczęto używać w XVI wieku. Dużo miejsca autor poświęca działaniom na ułamkach zwykłych, opisom tzw. reguł kupieckich (reguł algebraicznych) wykorzystywanych w rachunkach (m.in. reguły ligar, legis, augementi etc.), które ilustruje przykładami i zadaniami wraz ze sposobami ich rozwiązania. Egzemplarz dostępny w zbiorach Biblioteki Elbląskiej opatrzony jest dużą ilością zapisków rękopiśmiennych.