Anweisung zum Schachspielen [...]

Opis dokumentu

Anweisung zum Schachspielen… (Frankfurt nad Menem, 1833) - pochodzący z I połowy XIX wieku niemieckojęzyczny przekład poradnika szachowego, którego autorem jest angielski szachista i felietonista szachowy George Walker (1803-1879). Opracowanie zawiera instrukcję gry w szachy wraz z przykładami otwarcia i zakończenia gier, osobliwych pozycji szachowych oraz praktycznych zadań. Szachy to jedna z najstarszych gier, które mimo upływu kolejnych wieków, cieszy się niesłabnącą popularnością. W średniowieczu pokochali ją królowie, stąd szachy są nazywane królewską grą, nie tylko ze względu na jedną z figur, co z powodu wielu koronowanych głów, które w nie grywały. Jednak historia szachów miała kilka etapów, w których zmieniały się i ich reguły, jak i styl gry największych mistrzów. Za kolebkę szachów uznawane są Indie. Według źródeł pisanych gra ta była już znana w Persji na dworze szacha Chosrowa I Anoszirwana w latach 70. VI wieku naszej ery, gdzie przywieziona została w darze od indyjskiego radży. Indyjska czaturanga została w Persji przekształcona w czatrang, a po opanowaniu tego kraju przez Arabów uległa kolejnym przemianom, po których powstał szatrandż. Kolejna ewolucja nastąpiła po pojawieniu się gry w Europie, nastąpiły wówczas zmiany najbardziej przypominające współczesną grę w szachy. Z Sycylii i południowej części Półwyspu Iberyjskiego szachy zostały przeniesione do Włoch i Hiszpanii, a następnie do Francji, Niemiec, Anglii i Skandynawii, gdzie były znane w X–XI wieku. W tym również czasie pojawiły się w Czechach, przywiezione przez kupców podążających z Włoch na północ kontynentu. Na Rusi szachy pojawiły się prawdopodobnie wcześniej, ok. VIII–IX wieku. Na ziemie polskie trafiły na kilka sposobów: z Czech, poprzez morskie szlaki handlowe oraz z Rusi Kijowskiej. W epoce renesansu nastąpił „złoty okres” szachów, szczególnie w Hiszpanii i Włoszech, swój rozkwit osiągając na przełomie XVI i XVII wieku. Gra praktyczna stała już wówczas na wysokim poziomie, głównie dzięki analizom Gioachino Greco, Ruya Lopeza i Alessandro Salvio. Pojawiły się pierwsze podręczniki, a pojedynki mistrzów wzbudzały zainteresowanie coraz szerszych grup społecznych. Zaczęto rozgrywać pierwsze mecze i niezbyt licznie obsadzone turnieje. Powstawało coraz więcej ośrodków życia szachowego, klubów i towarzystw. W połowie XVIII w. pojawiły się dwie indywidualności, od których rozpoczął się nowy etap rozwoju teorii i praktyki szachowej: François Philidor i Filip Stamma. Pierwszy był autorem fundamentalnej Analizy gry w szachy, drugi propagował szachy na terenie Francji i Anglii. W wielu krajach pojawili się nowi mistrzowie – w Anglii Howard Staunton, w Rosji Aleksander Pietrow, we Francji Louis de la Bourdonnais, w Niemczech Adolf Anderssen, a w Stanach Zjednoczonych Paul Morphy - tocząc boje o nieoficjalny tytuł mistrza świata. W 1886 rozegrano pierwszy oficjalny mecz o tytuł mistrza świata między niemieckim szachistą Johannesem Zukertortem (nieoficjalnym mistrzem świata) a Wilhelmem Steinitzem, którego zwycięzcą został Steinitz. Autorem niemieckojęzycznego przekładu opatrzonego komentarzem jest Joseph Friedrich Schierk.