Adelbert von Chamisso’s Werke […] Vierter Band

Opis dokumentu

Adelbert von Chamisso’s Werke (Berlin, 1856) - czwarty tom zbioru dzieł należących do bogatego dorobku literackiego niemieckiego przyrodnika, podróżnika i poety Ludolfa Karla Adelberta von Chamisso (1781-1838). Adelbert urodził się w 1781 r. na zamku Boncourt w Châlons-en-Champagne we Francji. Wybuch rewolucji francuskiej spowodował, że w 1790 r. rodzice musieli opuścić swoje dobra i w 1792 r. Francję. Przed wojskami rewolucyjnymi uciekali do Belgii i Holandii, potem do Niemiec, gdzie przez Düsseldorf, Würzburg i Bayreuth dotarli ostatecznie do Berlina. Tam von Chamisso uczęszczał do założonego przez hugenotów gimnazjum francuskiego (Collège Français de Berlin) i w 1796 r. został paziem królowej Fryderyki Doroty Pruskiej (1770–1836). W 1798 r. został chorążym w pruskiej armii, a w 1801 r. awansował na porucznika. W tym samym roku rodzice von Chamisso powrócili do Francji, a on sam pozostał na emigracji. Chamisso bardzo cierpiał w pruskiej służbie wojskowej co wynikało z wyobcowania, które towarzyszy często emigrantom. Monotonię życia żołnierskiego wypełniał studiowaniem filozofii i literatury niemieckiej. Jego pierwsze próby poetyckie odzwierciedlały przeżycia osobiste i spekulacje filozoficzne. Pozostawał pod wpływem „Krytyki czystego rozumu” Immanuela Kanta. W bajce „Adelberts Fabel” podjął temat wolnej woli. W ocalałym fragmencie księgi ludowej „Fortunati Glückssäckel und Wunschhütlein” połączył elementy tragiczne z komicznymi. Stylistycznie wzorował się na dziele Ludwiga Tiecka (1773–1853) „Kaiser Octavianus”. W latach 1810-13 przebywał we Francji, Szwajcarii i ponownie w Berlinie. Dzięki niemieckiej pisarce Wilhelmine von Chézy (1783-2856) został wprowadzony do kręgu intelektualistów skupionego wokół Madame de Staël (1766–1817), która w 1810 r. zaprosiła go na zamki Chaumont und Fossé, gdzie von Chamisso zaczął interesować się botaniką. Von Chamisso podjął studia przyrodnicze w Berlinie, które musiał przerwać w 1813 roku z uwagi na wojnę antyfrancuską. Wówczas powstało jego najsłynniejsze dzieło poetyckie - „Przedziwna historia Piotra Schlemihla” (niem. Peter Schlemihls wundersame Geschichte). Po wojnie powrócił do studiów botanicznych, które ponownie przerwał, by wziąć udział w wyprawie badawczej dookoła świata pod dowództwem Otto Kotzebue (1788-1846). W 1819 roku objął stanowisko dyrektora herbarium i ogrodu botanicznego w Schönebergu. Za namową pruskiego ministerstwa troszczył się o zakładanie szkolnych zielników i napisał podręcznik do edukacji botanicznej. Chociaż język francuski był jego językiem ojczystym, to wybitne dzieła napisał po niemiecku. Jego poezja weszła do domów mieszczańskich i podręczników szkolnych. W sagach, baśniach i balladach ukazywał społeczno-polityczną rzeczywistość. W 1819 został wybrany członkiem Akademii Leopoldina, a w 1835 członkiem Berlińskiej Akademii Nauk. W 1838 zmarł na raka płuc w Berlinie. Niniejszy tom zawiera obszerny zbiór utworów literackich (sonety, wiersze, sagi, poematy, utwory dramatyczne, tłumaczenia etc.) stanowiących spuściznę literacką Adelberta von Chamisso. Do najpopularniejszych w tym zbiorze zaliczyć należy: „Fausta” (1803), zaplanowanego pierwotnie jako jednoaktowa tragedia, a przerobionego później na poemat ukazujący poszukiwacza wiedzy, znajdującego się pod wpływem Krytyki czystego rozumu Immanuela Kanta; alegoryczną baśń „Adelberts Fabel” (1806), w formie podobnej do Novalisa, myślowo pod wpływem etyki Kanta, a przede wszystkim rzymskiego filozofa Epikteta z Hierapolis, zamierzającej znaleźć odpowiedź na pytanie o wolność woli ludzkiej, co było centralnym problemem życiowym Adelberta von Chamisso oraz wzmiankowane wyżej najsłynniejsze dzieło poetyckie autora „Peter Schlemihls wundersame Geschichte” (1814) - historii traktującej o drodze do wewnętrznego przezwyciężenia ludzkiej niesprawiedliwości metafizycznej, dzięki której Chamisso uzyskał sławę światową jako poeta.