Accurate Nachricht von der Russisch und Sächsischen Belager und Bombardirung Der Stadt Dantzig : Nebst einem dazu nöhtigen [...]

Typ: Stary druk Rok publikacji: 1735 Miejsce publikacji: Cöln Autorzy:
  • [Seyler, Georg Daniel]
  • [Schultz, Georg Peter]
Strony: [1] k. front., [3], 8 k., 9-22 s., 23-24 k., 25-26 s., 27-28 k., 29-142 s., 188-333 s. Sygnatura: Pol.8.II.351 biblioteka cyfrowa link Języki: ger Hasła kluczowe:
  • Seyler, Georg Daniel (1686-1765)
  • Schultz, Daniel (1680-1753)
  • Fritzsch, Christian (1695-1769)
  • Schultz, Georg Peter (1680-1748)
  • Oblężenie Gdańska, 1733-1734
  • Gdańsk - historia - 18 w.
Pobierz plik XML Pobierz plik TXT Kategorie:
Data dodania: 11.01.2018

Opis dokumentu

Dzieło poświęcone relacjom, dokumentom i oświadczeniom magistratu miasta Gdańska, związanym z jego oblężeniem przez wojska rosyjskie w roku 1734. Poparcie Gdańska w obronie praw do tronu polskiego króla Stanisława Leszczyńskiego zakończyło się oblężeniem przez wojska rosyjsko-saskie i kapitulacją miasta oraz zapłaceniem ogromnej kontrybucji. Dzieło wydała  oficyna Hansa Paula Meriana (Kolonia), 1735 r. Anonimowym autorem dzieła okazał się historyk, rektor Elbląskiego Gimnazjum Akademickiego Georg Daniel Seyler (1686-1765), współautorem - prorektor Toruńskiego Gimnazjum Akademickiego - Georg Peter Schultz (1680-1753). Seyler za życia umyślnie zataił swe autorstwo, zapewne ze względów politycznych (praca jest za Leszczyńskim a przeciw Augustowi III i jego stronnikom). Opracowanie poprzedzone jest przedmową autora. W dalszej części następuje dokładny opis tła historycznego konfliktu, począwszy od śmierci króla Augusta II, poprzez elekcję Stanisława Leszczyńskiego, opuszczenie Warszawy przez króla i jego zwolenników oraz jego przyjazd do Gdańska w oczekiwaniu na odsiecz francuską. Dalej autor opisuje niezwykle szczegółowo działania militarne stron konfliktu, samego oblężenia i bombardowania miasta aż po kapitulację. Opracowanie zawiera szereg informacji o sytuacji samych gdańszczan i warunkach w jakich przyszło im żyć podczas oblężenia (np. ceny niektórych artykułów spożywczych w ówczesnym okresie). Opracowanie uzupełniono suplementem zawierającym manifesty, edykty, opisy i inne dokumenty dotyczące i związane z opisywanym okresem (w ilości ok. 50 ), m.in. manifest prymasa Theodora Potockiego (str.187, 216 ) czy manifest Grafa von Münnicha (str.281). Paginacja dzieła jest niekonsekwentna - częściowo zaznaczono karty, częściowo strony (luka w liczbowaniu między s. 142 a s. 188). Przed kartą tytułową rękopiśmienne zapiski, na karcie tytułowej znak proweniencyjny Heinricha Ferdinanda Neumanna (1792-1869) – zamiłowanego historyka-regionalisty i elbląskiego bibliofila oraz pieczęć Biblioteki Miejskiej. Karta przedfrontispisowa zawiera rycinę przedstawiającą Gdańsk od strony Wisły podczas oblężenia w 1734 r., w tekście dwie tabele z tygodniami (1-10) działań obronnych (S. 319-320) ; spis treści (I-XLIV) oraz errata. Rycinę miedziorytową z oblężenia Gdańska wykonał Christian Fritzsch (1695-1769), autor wielu rycin zastosowanych jako ilustracji do książek. Odbita z jednej płyty rycina zawiera dwuwątkową kompozycję, przedstawiającą w odrębnych planach, uzupełnioną poniżej dolnego marginesu komentarzem tekstowym w dwóch kolumnach. Na pierwszym miejscu umieszczona została scena alegoryczna, postaci ze świata mitologii, zgromadzone wokół kolumny, pękniętej wskutek uderzenia kulą armatnią. Siedząca kobieta z zawieszoną na piersi tarczą z herbem Gdańska (corona muralis), wspierającą się o nadłamaną kotwicę. Obok niej Chronos symbolizujący upływ czasu oraz młoda niewiasta z barankiem. Wszyscy troje podtrzymują kolumnę. Na dalszym planie, na tle topografii miasta przedstawiono wydarzenia wojenne rozgrywające się w 1734 r. wokół twierdzy Wisłoujście i na wodach Zatoki oraz na lądzie, od strony południowo-zachodniej, w postaci namiastki ostrzału artyleryjskiego. Scenie towarzyszy alegoria Prawdy ukazana jako muza historii Klio, spisująca fakty dotyczące brzemiennego w skutki konfliktu wojennego. Rycina stanowi komentarz do  wydarzeń, które wstrząsnęły Gdańskiem. Podczas podwójnej elekcji w 1733 r. szlachta poparła Stanisława Leszczyńskiego, natomiast Rosja forowała Augusta III Sasa. Leszczyński schronił się w Gdańsku oczekując pomocy militarnej ze strony Francji, która nadejść miała drogą morską. Tymczasem w 1734 r. wojska rosyjsko-saskie otoczyły miasto. Po kilkumiesięcznym oblężeniu, ulegając przewadze wroga władze Gdańska podpisały akt kapitulacji. Oprawa książki - brązowa skóra, krawędzie - nakrapiane, zdobienia oprawy - tłoczenia ślepe, marmurek. W 2012 r. druk poddano konserwacji zachowawczej w ramach projektu „Konserwacja zachowawcza zbioru starych druków XVIII w. Biblioteki Elbląskiej”. Druk współoprawny (klocek introligatorski), sygn. Pol.8.II.352- Pol.8.II.356.