Wulzak, Mikołaj (ok. 1356-1429) - duchowny, proboszcz, fundator biblioteki parafialnej, mecenas sztuki

Prawdopodobnie pochodził z rodziny mieszczan gdańskich. W 1380 był studentem uniwersytetu w Pradze, gdzie uzyskał stopień bakałarza (4 kwietnia 1381) i magisterium w 1385 r. ze sztuk wyzwolonych. Podjął również studia prawnicze, uwieńczone kolejnym tytułem. W okresie studiów należał do nacji polskiej. Po uzyskaniu tytułów naukowych wykładał na uczelni praskiej, pełniąc też w latach 90. XIV wieku funkcję rektora ołtarza Św. Krzyża w kościele Św. Mikołaja (na Kurzym Targu), tradycyjnie związanym z uniwersytecką bursą pod wezwaniem Wszystkich Świętych. Przy świątyni tej istniała bursa dla studentów przybywających z Prus, a także dla pochodzących stamtąd wykładowców, którzy w tym kościele pełnili funkcje kapłańskie. W 1395, wspólnie z innymi duchownymi pruskiego pochodzenia, wystąpił do papieża z memoriałem w sprawie kanonizacji Doroty z Mątów. U schyłku XIV wieku powrócił na ziemie rodzinne, z zamiarem podjęcia wykładów na planowanym uniwersytecie w Chełmnie. Inicjatywa ta jednak nie doszła do skutku. Wulzak osiadł wówczas w Elblągu, w 1400 r. obejmując znaczące probostwo Św. Mikołaja, które okazało się szczytem jego kariery duchownej. Zaangażowany w sprawy parafialne — przeprowadził m.in. rozbudowę zakrystii i pokrycie dachem prezbiterium — udzielał się również naukowo i artystycznie. W 1403 ufundował bibliotekę parafialną, stanowiącą najstarszy znany księgozbiór parafialny na Pomorzu; był inicjatorem budowy pomieszczenia dla biblioteki, które wyposażył w sprzęty (15 pulpitów) oraz ufundował malowidła. Posiadane przez niego książki były z dziedziny teologii, geografii i prawa. Półtora stulecia po śmierci założyciela zbiory biblioteki liczyły 255 tomów, z czego część była przechowywana w zakrystii. Z fundacji Wulzaka pochodziły ponadto rzeźby drewniane dla kościoła Św. Mikołaja — krucyfiks z figurami Maryi i św. Jana, figury św. Mikołaja, Chrystusa oraz Dwunastu Apostołów – wykonanych przez znanego gdańskiego rzeźbiarza Jana van Matten i jego pomocników. Proboszcz był fundatorem ornatów i srebrnego krucyfiksu, przekazał też dla kościoła 45 grzywien, z których roczny procent przeznaczył na utrzymanie wiecznej lampki oraz uświetnianie nabożeństw wielkanocnych przez uczniów elbląskiej szkoły. Wielki mecenas sztuki – Wulzak, był hojnym fundatorem także dla innych kościołów, znalazł się na listach dobrodziejów kolegiaty w Dobrym Mieście, klasztoru w Pelplinie, klasztoru w Darłowie. Zmarł jako proboszcz kościoła św. Mikołaja 15 września 1429 w wieku przeszło 70 lat.

Źródła:

Marian Arszyński, Wulzak Mikołaj, [w]: Słownik Biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, Gdańsk 1997, T. 4, s. 492-493

http://pl.wikipedia.org/wiki/Miko%C5%82aj_Wulzak

Rycina, [w]: Erläuterung von Verfassung und Gebrauch, des in Kupfer vorgestellten künstlichen Modelles eines Systematis Copernicani, 1745, sygn. Pol.8.II.2961