Truhn, Hieronymus

Hieronymus Truhn (ur. 14. listopada 1811 w Elblągu, zm. 30. kwietnia 1886 w Berlinie), kompozytor i dyrygent. Już jako dziecko wykazywał duże zdolności muzyczne. Pobierał prywatne lekcje gry na flecie, występował w miejskiej orkiestrze (często jako solista). Następnie organista Klaus Kloß udzielał mu lekcji gry na pianinie. W 1831 r. wyjechał do Berlina. Jego nauczycielami byli m. in. Bernhardt Klein i S. Dehn oraz Mendelsohn (u dwóch pierwszych studiował kompozycję, a u ostatniego instrumentalizację). W 1835 r. został kapelmistrzem gdańskiego teatru. Jednocześnie był nauczycielem muzyki (udzielał lekcji śpiewu i generałbasu - skróconego zapisu utworu muzycznego, polegającego na zapisie linii głosu basowego, nad której nutami zapisywano cyfry określające akordy; bas cyfrowany). W 1837 r. wrócił do Berlina i został tam przez Roberta Schumann’a wciągnięty do współredagowania „Neue Zeitschrift für Musik”. Pisał tez krytyki muzyczne i artykuły w felietonowym stylu dla „Neue Berliner Musikzeitung” i „Hamburger Korrespondenten”. W 1848 r. powrócił do Elbląga, założył Stowarzyszenie Śpiewacze i przejął kierowanie „Liedertafel” – najstarszym towarzystwem muzycznym w mieście. Jednocześnie nauczał śpiewu, choć do swych obowiązków podchodził nieraz z artystyczną niedbałością i lekkością i nie zawsze bywał punktualny. W 1852 r. wyjechał do Berlina, powołany na stanowisko królewskiego dyrektora muzycznego. Założył tam „Neue Berliner Liedertafel”. W 1854 r. wyjechał do Rygi, gdzie do 1858 r. był nauczycielem śpiewu i dyrygentem miejscowego Męskiego Stowarzyszenia Śpiewaczego. Ostatnie lata życia spędził w Berlinie, gdzie umarł w biedzie spowodowanej lekkomyślnym trybem życia. Truhn, zaliczający się do artystów dziś raczej zapomnianych, skomponował szereg niezwykle popularnych w swoim czasie pieśni, m. in. Der Fischer von Göthe (Rybak z Göthe), Die schöne Kellnerin von Bacharach (Piękna kelnerka z Bacharach), Seraphina (Serafina), Die Käferknaben (Małe chrabąszcze), Ein Liebesroman in 12 Liedern (Powieść miłosna w 12 pieśniach), Des Knaben Tod (Śmierć chłopca), Die Vätergruft (Grobowiec ojców), L'Abbandonata. Inne dzieła Truhn’a to kompozycje chóralne Mahadöh i Der Abschied (Pożegnanie) (na solistę, chór i orkiestrę). Tworzył tez dzieła sceniczne, do których należała operetka Der vierjährige Posten (Czteroletnia posada) o perypetiach francuskiego żołnierza, który zdezerterował z granicznego posterunku, ożenił się z wieśniaczką i wiódł szczęśliwe chłopskie życie do czasu, gdy jego dezercja została wykryta. Libretto do tej operetki stworzył Th. Körner, a posłużyło ono również Franzowi Schubertowi. Inne dzieła sceniczne Truhn’a to komiczna operetka Trilby oraz melodramat Cleopatra, napisany z myślą o słynnej wówczas sopranistce Johannie Wagner. Muzyczne pisma kompozytora to: Über Gesangskunst und die Lehre des Kunstgesangs (O sztuce śpiewu i nauczaniu śpiewu artystycznego) oraz Die alte Primadonna und der Musiknarr (Stara primadonna i pasjonat muzyki). Truhn’a podobnie jak Heinricha Nitschmann’a zaliczyć można do tych twórców kultury niemieckiej, którzy z życzliwością i zainteresowaniem odnosili się do Polaków i kultury polskiej, o czym świadczyć może opinia kompozytora wystawiona koledze po fachu, śląskiemu kompozytorowi i nauczycielowi muzyki – Józefowi Ksaweremu Elsnerowi: „Mądry pan Josef Elsner jest Polakiem całą duszą, lepszym patriotą od tysięcy rodowitych Polaków. Mimo swojego niepolskiego pochodzenia należy Elsner do polskiej kultury”. Boldt A., Elbinger Geistesleben. Ein Beitrag zur Chronik der Stadt, Mohrungen 1894 Nowak-Romanowicz A., Józef Elsner, Kraków 1957