Semka, Ryszard Edward (1925-2016) - architekt, artysta plastyk, pedagog

Autor: dr Jerzy Domino | Data dodania: 28.11.2019

Architekt, artysta plastyk, pedagog i nauczyciel akademicki w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Gdańsku, profesor zwyczajny, żołnierz Armii Krajowej, NOW Narodowej Organizacji Wojskowej, działacz NSZZ „Solidarność”. Liczne prace w aranżacji wnętrz w Gdańsku, Sopocie i Warszawie a także obiektów zabytkowych i sakralnych, uczestnictwo w konkursach, wystawach, sympozjach i konferencjach.

Ryszard Edward Semka ur. 19 września 1925 r. w Drzonowie, zm. 11 września 2016 w Sopocie. W  latach 1945–1946 studia w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Pięknych w Gdańsku, z siedzibą w Sopocie, następnie na Wydziale Architektury Politechniki Gdańskie; dyplom w 1956 r. w Katedrze Architektury Monumentalnej; w l. 1950–1996 związany zawodowo z Państwową Wyższą Szkołą  Sztuk Plastycznych w Gdańsku (od 1996 r. Akademia Sztuk Pięknych), w l. 1950–1963 asystent w Pracowni Projektowania Architektonicznego i prowadzący zajęcia z Kompozycji płaskiej i przestrzennej, w l. 1966– 1968 kierownik Pracowni Projektowania Wstępnego. Od 1967 r. prowadził pracownię Projektowania Architektury Wnętrz, której został kierownikiem w 1971 r. Profesor nadzwyczajny w 1981 r. , profesor zwyczajny w 1990 r., w latach 1971–1978 i 1980–1984 dziekan na Wydziale Architektury Wnętrz i Wzornictwa Przemysłowego. Stypendysta International Institut of Education New York w l. 1964–1965 na Graduate School of Design Harvard University. W latach 1978–1980 był profesorem wizytującym i dziekanem na Wydziale Projektowania Środowiska Uniwersytetu w Lagos.
Był członkiem rady UIA Międzynarodowej Unii Architektów. Od 1950 roku był członkiem Stowarzyszenia Architektów Polskich SARP: wiceprezes ZO SARP (1971–1977), członek Rady SARP (w l. 1977–1988), Przewodniczący Zespołu Koordynacyjnego Sędziów Konkursowych (w l. 1985–1988), prezes SARP (w l. 1988–1991), Przewodniczący Głównej Komisji Rewizyjnej SARP (w l. 2001–2003), członek Oddziałowego Kolegium Sędziów Konkursowych SARP (l. 1996–2012). Członek Polskiej Rady Architektury (l. 2003–2012). Udział w Komisji Nagrody Artystycznej Młodych im. Stanisława Wyspiańskiego, Wiceprzewodniczący Okręgowego Sądu Dyscyplinarnego POIA RP (l. 2006–2010). Od 1983 r. należał do ZAPA Zespołu Autorskich Pracowni Architektonicznych w Gdańsku. Współpracował z czasopismem „Architektura”, „ Murator”. Pracował jako projektant m.in. w „Miastoprojekcie”, biurach projektowych Henneberg and Henneberg, Cambridge, USA; Chappman and Goyette, Cambridge, USA; Gretima, Paryż; A. Belkorisaat-Oran, Algieria. Odznaczony w 1973 r. Złotym Krzyżem Zasługi, medalem XXXX-lecia PRL w 1986 r., w 1995 r. Krzyżem Armii Krajowej i w 1997 r. Krzyżem Partyzanckim. Laureat wielu nagród, m.in. Ministerstwa Kultury i Sztuki, zespołowa II stopnia w 1972 r. i indywidualna II stopnia w 1972 r., I stopnia w 1977 r., 1986 r., 1994; liczne nagrody rektora – 1975, 1976, 1977, 1978, 1982, 1983, 1984, 1985, 1991; wyróżnienia SARP-u w 1973 r., złotą odznaką SARP-u w 1977 r., specjalną nagrodą SARP-u w 1996 r. za odbudowę Starego Miasta w Elblągu.
 
Realizacje i projekty aranżacji wnętrz:
 
– wnętrze restauracji „Ermitage”, wspólnie z S. Listowskim, 1957;
– wnętrze kościoła NMP w Gdańsku (współpraca L. Taraszkiewicz) 1960 r.;
– wnętrze Domu Książki, Sopot, wspólnie z L. Kiernickim, 1961 r.;
– wnętrze Domu Książki, Gdańsk, wspólnie z L. Kiernickm 1962 r.;
– wnętrze kościoła św. Józefa w Gdańsku, współpraca Z. Taraszkiewiczem 1963 r.;
– wnętrze sklepu COPIA, Gdańsk, współpraca z L. Kiernickim, 1963 r.;
– wnętrze klubu „Koga”, Gdańsk, 1969r.;
– Dom Książki w Gdyni, 1970 r.;
– wnętrze Domu Książki, Gdańsk-Wrzeszcz (współpraca J. Popek), 1970 r.;
– wnętrze zamku w Książu koło Wałbrzycha, współpraca A. Haupt, R. Sznajder, 1975 r.(nagroda);
– wnętrze sklepu „Moda Polska”, Gdańsk-Wrzeszcz, współpraca B. Petrycki, H. Smużyński 1976 r.;
– wnętrze sali widowiskowej Klubu Garnizonowego w Malborku, 1976 r.;
– wnętrza sal wystawowych w Muzeum Zamkowym w Bytowie, współpraca K. Brandowska, A. Krzemiński, H.  
 Smurzyński, A. Tokarski, 1988 r.;
– pomnik Ofiar Grudnia’70, Gdynia (współautor S. Ostrowski, 1993 r.
]
Projekty architektoniczne:
 
– budynek Filharmonii w Bydgoszczy (współpraca A. Motoń), 1952 r;
– budynki mieszkalne Gdańskiej Dzielnicy Mieszkaniowej w śródmieściu Gdańska- Wrzeszcza, 1953-1957.
– rozbudowa PWSSP w Gdańsku (budowa skrzydła), adaptacja średniowiecznej Baszty Słomianej, przebudowa wnętrz   
  Zbrojowni, 1968 – wyróżnienie;
– Teatr w Kwidzynie (współautor J. Chmiel), 1978 r.;
– projekt wnętrza Muzeum Etnograficznego w Bytowie, 1981 r.
 
Projekty urbanistyczne:
 
– budynki mieszkalne GDM, 1953 r.
– współpraca przy tworzeniu założeń urbanistycznych osiedla „Przymorze” 1961 r.
– projekt rozbudowy Biblioteki Miejskiej, North Adams, USA, 1965 r.,
– projekt wieżowców o konstrukcji trzonowo – liniowej, Harvard, USA, 1966 r.
– „Miasto przyszłości” studium klimatyzowanych zespołów miejskich (współpraca J. Popek)1968 r.
– koncepcja zagospodarowania dawnego koryta Warty, Poznań, wspólnie z M. Więcek, J. Berdyszak,
] E.J. Buszkiewiczowie, O. Hansen, 1971 r.;
– projekt Opery Bałtyckiej i „Bulwaru Akademickiego” w Gdańsku (współpraca J. Piaseczny, D.D. Olędzcy, 1972 r.;
– studium zaprojektowania Targu Węglowego w Gdańsku (współpraca B. Petrycki, W. Mokwiński, 1975 r.;
1980 – projekt architektoniczny i koncepcja programowa budynku Wydziału Architektury w Lagos, Nigeria.
 
Wybrane projekty konkursowe:
 
– konkurs urbanistyczny na przebudowę centrum Te Awiwu, Izrael, 1970 r.;
– konkurs architektoniczny SARP na Centrum Techniki Okrętowej w Gdańsku (I nagroda), współpraca W. Mokwiński,
 B. Pertycki, J. Popek), 1974;
– konkurs na zespół uczelni artystycznych, Poznań (wyróżnienie, współautor) 1977 r.;
– zespół parafialny w Gdańsku-Żabiance (wyróżnienie, współautor,) 1982 r.;
– konkurs na pomnik Ofiar Grudnia’70, Gdynia (współautor S. Ostrowski), 1993 r.;
– konkurs na pomnik Ofiar 11 września 2001 r. (współpraca J. Popek), 2003 r.;
 
Projekty i realizacje w Elblągu:
 
– budynek socjalno-biurowy dla firmy POLCOTEX w Elblągu;
– internat Szkoły Zawodowej ZM ZAMECH w Elblągu;
– Hala Targowa w Elblągu – rozbudowa;
– centrum handlowo-biurowe w Elblągu;
– Ośrodek Jeździecki w Elblągu wspólnie z W. Mokwińskim, 1975 r.;
– plan ogólny zagospodarowania Starego Miasta w wspólnie z W. Andersem i S. Baumem, 1975–1978 r.;
– projekt I-go etapu odbudowy Starego Miasta w Elblągu wspólnie z S. Baumem, 1984 r.;
– projekt II-go etapu odbudowy Starego Miasta w Elblągu wspólnie ze S. Baumem,1985 r.;
– projekt III-go etapu odbudowy Starego Miasta w Elblągu wspólnie ze S. Baumem,1986 r.;
– ok. 149 projektów kamienic na terenie Starego Miasta w Elblągu w ramach projektów odbudowy;
– projekt zabudowy ul. Grobla Św. Jerzego i 3 Maja wspólnie ze S. Baumem, 1997 r.
 
Publikacje:
 
Szczepan Baum, Teresa Iżewska, Grzegorz Owczarek, Regina Pernak, Ryszard Semka, Elbląg, dzieje i architektura, Elbląg 1992;
 
Osobie Ryszarda Semki poświęcona była Sesja naukowa w ASP w Gdańsku „Twórczość profesora Ryszarda Semki”  w 2009 r.

Bibliografia:
B. Czajkowska, I Wojewódzki Przegląd Architektury, Elbląg 1980; Maria Lubocka- Hoffmann, Elbląg, stare miasto, Elbląg 1998;  B. Janikowska, Kalendarium Suplement do Historia Elbląga, t. V,. pod red. Andrzeja Grotha, Gdańsk 2005; K. Greczycho, Bibliografia Elbląga, [w:] Historia Elbląga t. VI, pod. red. Andrzeja Grota, Gdańsk 2006;  Państwowa Wyższa Szkoła Sztuk Plastycznych w Gdańsku, 1945-1965, (red. J. Wnuk), Warszawa 1966.;  Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku 1945-2005: tradycja i współczesność, układ merytoryczny katalogu W. Zmorzyński, Muzeum Narodowe w Gdańsku), Gdańsk, 2005; http://www.inmemoriam.architektsarp.pl/pokaz/ryszard_edward_semka,9860;
http://aiw.asp.gda.pl/?page_id=20623; A. Polańska, Ryszard Semka http://zbrojowniasztuki.pl/alma-mater/nestorzy/ryszard-semka,543;
https://pl.wikipedia.org/wiki/Ryszard_Semka;  J. Friedrich, Twórczość Ryszarda Semki na tle architektury gdańskiej po 1945 roku: youtube.com/watch?v=be3j-9KWluO; J. Popek, Profesor, Architekt, Pedagog, Ryszard Semka, ASP styczeń 2009: youtube.com/watch?v=Vb3ZLs_lerl; K. Moro, Miasto niezabudowane – konkursowe i niezrealizowane projekty Ryszarda Semki, youtube.com/watch?v=34iOm1BIL30; Nie żyje Ryszard Semka, architekt, współtwórca elbląskiej starówki; info.elblag.pl, 2016-09-13.