Rotus (Rhotus), Tomasz – rektor Gimnazjum Elbląskiego, poeta, bibliofil

Rotus (Rhotus) Tomasz – poeta, bibliofil, rektor Gimnazjum Elbląskiego. Pochodził z Tczewa. Nie jest znana data urodzin, jak również nie ma danych o jego rodzicach. Wykształcenie początkowe otrzymał w Gdańsku i tam też prawdopodobnie otrzymał stypendium na studia. Rozpoczął je 1.05.1574 r. w Wittenberdze, a kontynuował w Rostocku, Królewcu i Bazylei. Studiował filozofię i filologię przez 9 lat. Po studiach pracował jako nauczyciel w szkołach Malborka i Gdańska. 23.02.1586 r. burmistrz Albert Isendorf uroczyście wprowadził go na urząd rektora Gimnazjum Elbląskiego. Z jego działalności pedagogicznej w Elblągu zachowały się do naszych czasów tylko listy płac nauczycieli, kwitowane w kamerze miejskiej przez Rotusa. Właśnie z nich wynika, że w gimnazjum pracowało jednocześnie 8-10 nauczycieli (rektor, konrektor, kantor, kaligraf języka niemieckiego oraz innych 4-6 nauczycieli). Tak duża liczba kadry świadczy, iż szkoła musiała realizować pełny program humanistycznego gimnazjum i być może nawet wykładane były w niej początki filozofii. Rotus znany był w Prusach jako wybitny poeta łaciński, nazywano go w panegirykach „pruskim Horacym”. Jego twórczość nie doczekała się jeszcze opracowań, a wstępne badania nie potwierdzają XVI-wiecznych opinii. Był on raczej modnym poetą wśród współczesnych mu czytelników, a trwałych wartości do literatury nie wniósł. Zgromadził za to bardzo bogatą prywatną biblioteczkę, złożoną z dzieł teologicznych, filozoficznych i literatury pięknej – głównie pisarzy antycznych. Najstarsze książki w jego zbiorze pochodziły z końca XV w. próbował też zorganizować bibliotekę gimnazjalną, ale udało mu się zebrać tylko 9 książek podarowanych szkole przez prywatnych ofiarodawców. Po śmierci Rotusa, Rada Miejska wykupiła w 1601 roku, za 200 florenów od opiekunów jego małoletniego syna biblioteczkę i ofiarowała ją gimnazjum. Stała się ona zaczątkiem biblioteki gimnazjalnej. Rotus zmarł nagle w młodym wieku 6.04.1596 r.

Źródło: Marian Pawlak, Rotus Tomasz, [w]: Słownik biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego pod red. Stanisława Gierszewskiego, T. 4 – pod red. Stanisława Gierszewskiego, Gdańsk, 1997, s. 93